آثار باستانى
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آثار باستانى، به
اشياى منقول يا غير منقول قديمى بر جاى مانده از قديم كه به جهت ارزش، مورد توجّه عقلا قرار دارد، اطلاق میشود و از آن در باب
خمس، بحث
گنج (
كنز) و باب
غصب از آن به مناسبت سخن رفته است.
كسى كه از
زمين بدون
مالك يا
ملك خود - كه به
احيا يا
خريدن،
مالك آن شده است -
اثر باستانى و
عتيقهاى به دست آورد، در صورتى كه بداند مالك پيشين آن (در فرض خريدن) دیگر نيست،
مالك آن است.
و در صورتى كه بداند
مال مسلمانى است، ليكن او را نشناسد در اين كه
حكم آن همانند فرض پيشين است كه به يابنده تعلّق دارد يا حكم مجهول المالك را دارد، اختلاف است. بسيارى از
فقها قول دوم را برگزيدهاند.
به اشياى عتيقه، خمس
و
زكات تعلّق نمىگيرد، مگر آنچه كه از مصاديق گنج يا ارباح مكاسب شمرده شود كه تنها
خمس آن
واجب است. و نيز در صورتى كه از مصاديق
ارباح مكاسب قرار گيرد،
خمس در آن، بعد از كسر
مؤنه سال واجب است.
داد و ستد عتيقهاى كه نگهدارى و خريد و فروش آن - صرف نظر از عتيقه بودن -
حرام است، مانند: ظروف طلا و نقره، اگر از آن جهت كه
عتيقه است، مورد معامله واقع شود، به تصريح بعضى،
جايز است.
تخريب آثار باستانى براى تعمير و غیر آن در صورتى كه توسّط
مالك آن صورت گرفته باشد،
ضمانآور نيست، مگر آن كه
ملك دولت يا ديگرى باشد.
گفتنی است که
اشياى عتيقه از آن جهت كه نفيس و مورد توجّه
عقلا هستند،
قيمى ( قيمتى) شمرده مىشوند؛ بنا بر اين اگر كسى آن را
غصب نمايد و از بين ببرد، بايد قيمت آن را بپردازد.
فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۲۰.
