• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیات حبط و تکفیر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیات دالّ بر از بین رفتن اعمال خیر و یا گناهان گذشته را آیات حبط و تکفیر گویند و " حبط و تکفیر " دو اصطلاح قرآنى و کلامى است.




حبط و احباط در لغت؛ باطل و بى خاصیت نمودن عمل را گویند.



حبط در اصطلاح از بین رفتن ثواب اعمال پیشین، بر اثر گناهان پسین است.



آیاتى از قرآن و اخبار فراوانى دلالت دارد که تعدادى از گناهان باعث سقوط بسیارى از اطاعت ها و کارهاى نیک مى شود، مانند: کفر، ارتداد، قتل پیامبران، تکذیب آیات خداوند، اعراض و روى گردانى از دین و ایمان، بى احترامى و فریاد کشیدن در مقابل پیامبر (ص) و ... .



این نکته قابل دقت است که حبط اعمال مؤمنانى که ایمان دارند، امّا گناهانى هم مرتکب شده اند و بدون توبه از دنیا رفته اند، این حبط محل گفت وگوى متکلمان اسلامى است، که برخى آن را پذیرفته و بعضى مردود دانسته اند.



واژه " احباط " با مشتقات آن شانزده بار در قرآن مجید به کار رفته است. در آیات زیر به حبط اعمال اشاره شده است:
آیات ۱۵ و ۱۶ هود؛ ۱۷ و ۶۹ توبه؛ ۵، ۵۱ و ۵۳ مائده؛۱۸ و ۱۹ احزاب؛ ۲۱ و ۲۲ آل عمران؛ ۱۴۷ اعراف؛ ۱۰۵ کهف؛ ۲۱۷ بقره؛ ۹ و ۲۸ و ۳۲ محمد(ص)؛ ۶۵ زمر؛ ۸۸ انعامو ۲ حجرات.



تکفیر، از ریشه " کفر " به معناى پوشاندن چیزى است.



در اصطلاح بدان معناست که برخى از گناهان انسان به واسطه برخى از کارهاى نیک و طاعت ها پوشیده شده و از بین مى رود ؛ چنان که خداوند سبحان فرموده است: " ان الحسنات یذهبن السیئات".



مشتقات واژه تکفیر - به معناى محل بحث - چهارده بار در قرآن آمده است: محمد ۲؛ مائده ۶۵؛ آل عمران ۱۹۳ و ۱۹۵؛ مائده ۱۲؛ نساء ۳۱؛ عنکبوت ۷؛ بقره ۲۷۱؛ انفال ۲۹ ؛ زمر ۳۵؛ فتح ۵؛ تغابن ۹؛ طلاق ۵؛ تحریم ۸.



طباطبایی، محمد حسین، المیزان فى تفسیرالقرآن، ج۲، ص۱۶۷-۱۷۲.    
طباطبایی، محمد حسین، المیزان فى تفسیرالقرآن، ج۱۸، ص۳۰۸.    
معرفت، محمد هادی، التمهید فى علوم القرآن، ج۳، ص۳۷۶-۴۱۷.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج۲، ص۶۹-۷۲.
قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۱۲۲.
سبحانی، جعفر، منشور جاوید قرآن، ج۸، ص۲۴۸-۲۷۵.


 
۱. هود/سوره۱۱، آیه۱۵.    
۲. هود/سوره۱۱، آیه۱۶.    
۳. توبه/سوره۹، آیه۱۷.    
۴. توبه/سوره۹، آیه۶۹.    
۵. مائده/سوره۵، آیه۵.    
۶. مائده/سوره۵، آیه۵۱.    
۷. مائده/سوره۵، آیه۵۳.    
۸. احزاب/سوره۳۳، آیه۱۸.    
۹. احزاب/سوره۳۳، آیه۱۹.    
۱۰. آل‌عمران/سوره۳، آیه۲۱.    
۱۱. آل عمران/سوره۳، آیه۲۲.    
۱۲. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۷.    
۱۳. کهف/سوره۱۸، آیه۱۰۵.    
۱۴. بقره/سوره۲، آیه۲۱۷.    
۱۵. محمد/سوره۴۷، آیه۹.    
۱۶. محمد/سوره۴۷، آیه۲۸.    
۱۷. محمد/سوره۴۷، آیه۳۲.    
۱۸. زمر/سوره۳۹، آیه۶۵.    
۱۹. انعام/سوره۶، آیه۸۸.    
۲۰. حجرات/سوره۴۹، آیه۲.    
۲۱. هود/سوره۱۱، آیه۱۱۴.    
۲۲. محمد/سوره۴۷، آیه۲.    
۲۳. مائده/سوره۵، آیه۶۵.    
۲۴. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۳.    
۲۵. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۵.    
۲۶. مائده/سوره۵، آیه۱۲.    
۲۷. نساء/سوره۴، آیه۳۱.    
۲۸. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۷.    
۲۹. بقره/سوره۲، آیه۲۷۱.    
۳۰. انفال/سوره۸، آیه۲۹.    
۳۱. زمر/سوره۳۹، آیه۳۵.    
۳۲. فتح/سوره۴۸، آیه۵.    
۳۳. تغابن/سوره۶۴، آیه۹.    
۳۴. طلاق/سوره۶۵، آیه۵.    
۳۵. تحریم/سوره۶۶، آیه۸.    




مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.    



جعبه ابزار