منظور از هدایت تکوینى و عمومى آن است که خداوند به وسیله عقل و فهم و فکر و وجدان و غرایز که در وجود موجودات نهاده، آنان را زیر پوشش نظام آفرینش و طبق قانون خاص و حساب شده اى به راه هاى زندگى و تدبیر و اداره امور خویش هدایت و رهبرى مى کند.
ضلالت و اضلال در اصطلاح عبارت از گرفتن نعمت توفیق و رها ساختن انسان به حال خود است که نتیجه اش گمراه شدن و سرگردان ماندن در طریق هدایت است .
هدایت و اضلال در قرآن، اجبار به انتخاب راه درست یا راه نادرست نیست، بلکه به گواهى آیات متعددى از خود قرآن کریم " هدایت " یعنى فراهم آوردن وسایل سعادت و " اضلال " به معناى از بین بردن زمینه هاى مساعد است بدون این که جنبه اجبارى به خود بگیرد. و این فراهم ساختن اسباب که توفیق نامیده مى شود، یا بر هم زدن اسباب که سلب توفیق مى نامند نتیجه اعمال خود انسان ها است .
