• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیات هدایت و اضلال

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیات دال بر هدایت و اضلال تشریعی و تکوینی را آیات هدایت و اضلال گویند.




کلمه هدایت در قرآن در موارد فراوانى به کار رفته است، ولى ریشه و اساس همه آن ها به دو معنا بازگشت مى کند: ۱ - هدایت تکوینی. ۲ - هدایت تشریعی.



منظور از هدایت تکوینى و عمومى آن است که خداوند به وسیله عقل و فهم و فکر و وجدان و غرایز که در وجود موجودات نهاده، آنان را زیر پوشش نظام آفرینش و طبق قانون خاص و حساب شده اى به راه هاى زندگى و تدبیر و اداره امور خویش هدایت و رهبری مى کند.



مانند آیه "ربنا الذى اعطى کل شى ء خلقه ثم هدى ؛ پروردگار ما همان کسى است که به هر چیز آفرینش سزاوار آن را بخشیده و سپس هدایتش کرده است "



هدایت تشریعی آن است که خداوند به وسیله پیامبران و کتاب های آسمانی بشر را تعلیم و تربیت و مسیر تکامل آنان را فراهم نموده است.



مانند آیه "و اما ثمود فهدیناهم فاستحبوا العمى على الهدی... ؛ و اما قوم ثمود را هدایت کردیم، ولى سرگشتگى را از هدایت خوش تر داشتند"



ضلالت و اضلال در اصطلاح عبارت از گرفتن نعمت توفیق و رها ساختن انسان به حال خود است که نتیجه اش گمراه شدن و سرگردان ماندن در طریق هدایت است .
هدایت و اضلال در قرآن، اجبار به انتخاب راه درست یا راه نادرست نیست، بلکه به گواهى آیات متعددى از خود قرآن کریم " هدایت " یعنى فراهم آوردن وسایل سعادت و " اضلال " به معناى از بین بردن زمینه هاى مساعد است بدون این که جنبه اجبارى به خود بگیرد. و این فراهم ساختن اسباب که توفیق نامیده مى شود، یا بر هم زدن اسباب که سلب توفیق مى نامند نتیجه اعمال خود انسان ها است .



طبق مطالب بالا که گفته شد آیاتى که دربردارنده مباحث هدایت - تکوینی و تشریعی - و مباحث ضلالت و اضلال است " آیات هدایت و اضلال " نامیده مى شوند.



گفتنى است که واژه هدایت با مشتقات آن ۳۰۵ بار و واژه ضلالت و مشتقات آن ۲۱۳ بار در قرآن به کار رفته است .



طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، ج۷، ص۳۴۶-۳۴۷.    
طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، ج۱۲، ص۵۳.    
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج۱، ص۱۵۲.    
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج۱، ص۶۷-۶۸.    
معرفت، محمد هادی، التمهید فى علوم القرآن، ج۳، ص۲۰۰-۳۱۶.
سبحانی، جعفر، منشور جاوید قرآن، ج۳، ص۱۴۸-۱۶۴.
قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۹۲-۲۰۰.
قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۱۴۷-۱۴۹.


 
۱. طه/سوره۲۰، آیه۵۰.    
۲. فصلت/سوره۴۱، آیه۱۷.    




مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.    



جعبه ابزار