آیات هدایت و اضلال•
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیات دال بر
هدایت و
اضلال تشریعی و تکوینی را آیات هدایت و اضلال گویند.
آیات دربردارنده مباحث هدایت (تکوینی و تشریعی) و مباحث ضلالت و اضلال را "آیات هدایت و اضلال" نامیده‌اند.
واژه "هدایت" با مشتقات آن ۳۰۵ بار و واژه "
ضلالت" و مشتقات آن ۲۱۳ بار در
قرآن به کار رفته است.
واژه "هدایت" در قرآن در موارد فراوانی به کار رفته است؛ ولی
ریشه و اساس همه آن‌ها به دو معنا برمی گردد: ۱. هدایت تکوینی؛ ۲. هدایت تشریعی.
منظور از هدایت تکوینی و عمومی آن است که
خداوند با
عقل و
فهم و
فکر و
وجدان و
غرایز که در وجود موجودات نهاده است آنان را زیر پوشش نظام آفرینش و طبق قانون خاص و حساب شده‌ای به راه‌های زندگی و
تدبیر و اداره امور خویش هدایت و رهبری می‌کند؛ مانند: (قال ربنا الذی اعطی کل شیء خلقه ثم هدی)؛ "گفت پروردگار ما کسی است که هر چیزی را خلقتی که درخور اوست داده سپس آن را هدایت فرموده است".
هدایت تشریعی آن است که خداوند با
پیامبران و
کتاب‌های آسمانی،
بشر را
تعلیم و
تربیت و مسیر تکامل آنان را فراهم کرده است؛ مانند: (واما ثمود فهدیناهم فاستحبوا العمی علی الهدی)؛ "و اما
ثمودیان پس آنان را راهبری کردیم و (لی) کوردلی را بر هدایت
ترجیح دادند".
"
ضلالت" و "
اضلال" در
اصطلاح عبارت است از گرفتن
نعمت توفیق و رها کردن انسان به حال خود، که نتیجه اش
گمراه شدن و سرگردان ماندن در طریق هدایت است.
"هدایت" و "اضلال" در قرآن،
اجبار به انتخاب راه درست یا راه نادرست نیست؛ بلکه به
گواهی آیات متعددی از خود
قرآن کریم "هدایت" یعنی فراهم آوردن وسایل
سعادت و "اضلال" به معنای از بین بردن زمینه‌های مساعد است؛ بدون این که جنبه اجباری به خود بگیرد.
فراهم ساختن اسباب که "توفیق" نامیده می‌شود، یا برهم زدن اسباب که "سلب توفیق" نام دارد، نتیجه اعمال خود انسان‌ها است.
علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیات هدایت و اضلال».
