آیه جوف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیه شدت
مال پرستی انسان ( آیه مورد استشهاد مدعیان
نسخ تلاوت ) را آیه
جوف گویند.
در برخى از
روایات آمده است که در
قرآن آیه اى به نام "آیه جوف " بوده و
نسخ گشته است و آن عبارت است از: "لوکان لابن آدم وادیان من مال لابتغى و ادیاً ثالثاً ولا یملأ جوف ابن آدم الاالتراب؛ اگر آدمى زاده را دو دشت پر از
مال بود به دنبال دشت سوم مى رفت . و درون آدمى را تنها خاک پر مى کند.
"
ابوموسی اشعری" حدود سیصد تن از
قاریان بصره را جمع نمود و گفت: درگذشته سوره اى از
قرآن مى خواندیم که به اندازه
سوره برائت بود، ولى اینک این
سوره را فراموش کرده ایم و تنها از آن سوره این
آیه را به خاطر دارم: " ولوکان للانسان وادیان ...".
این نظریه به هیچ وجه صحیح نیست و
علمای اسلامی آن را مورد نقد قرار داده و ادله اى بر رد آن آورده اند.
مانند:
۱ - این عبارات (آیه جوف ) هیچ هم آهنگى و همسانى با
اسلوب قرآنی ندارد و بویى از روح بلاغى
قرآن نبرده است.
۲ - عده اى این عبارت را به عنوان
حدیث از
پیامبر (ص) نقل کرده اند نه به عنوان قرآن.
۳ - چطور شد هیچ کس از
صحابه با آن مقام علمى و
فقاهتی خود این عبارت را نقل ننموده، و به خاطر نسپرده است؛ و تنها "ابوموسى اشعری" آن را حفظ کرده است ؟! چرا
کاتبان وحی و
پیامبر آن را ثبت نکرده اند؟ و اساساً این آیه و آیاتى از این قبیل نبایستى
نسخ گردند، چرا که نسخ در
احکام است نه در حقایق و
مسائل تاریخی و مانند آن.
۴ - با توجه به اهمیت دادن
مسلمین صدر اول به
حفظ قرآن، چگونه ممکن است سوره اى که به اندازه
سوره برائت بوده، به طور کامل از خاطر همه
صحابه برود و فقط
حفظ یک
آیه، آن هم در
ذهن یک نفر، آن هم ابوموسى اشعری، باقى بماند.
عاملی، جعفر مرتضی، حقایقى مهم پیرامون قرآن کریم، ص۲۵۹-۲۶۲.
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۸۳.
خویی، ابو القاسم، البیان فى تفسیرالقرآن، ص۲۲۲.
زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فى علوم القرآن، ج۲، ص۴۳.
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.
