آیه معاد•

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

آیه ۸۵ قصص، درباره وعده خداوند به بازگشت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را آیه معاد گویند.

---

در آیه ۸۵ سوره قصص واژه «معاد» به کار رفته، و از همین رو، به آن «آیه معاد» می‌گویند.

---

(ان الذی فرض علیک القرآن لرادک الی معاد قل ربی اعلم من جاء بالهدی و من هو فی ضلال مبین)؛ «آن کس که قرآن را بر تو فرض کرد تو را به جایگاهت (زادگاهت) بازمی گرداند بگو پروردگار من از همه بهتر می‌داند چه کسی (برنامه) هدایت آورده، و چه کسی در ضلال مبین است».

---

«معاد» در لغت به معنای بازگشتن (مصدر)، زمان بازگشت (اسم زمان) و محل بازگشت (اسم مکان) به کار می‌رود، و در این آیه، کاربرد سوم مورد نظر است.

---

اما در تعیین مصداق آن مفسران احتمالات مختلفی داده‌اند، مانند: بازگشت به حیات پس از مرگ، سرزمین محشر، مرگ، مقام شفاعت کبری، بهشت، بیت المقدس، مکه زادگاه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم. از این میان، احتمال اخیر قوی تر بوده و با شان نزولی که برای آیه ذکر کرده‌اند تناسب بیشتر دارد.

---

جمعی از مفسرین شان نزولی برای این آیه از ابن عباس نقل کرده‌اند که مضمونش چنین است: هنگامی که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به قصد هجرت از مکه به سوی مدینه می‌آمد به سرزمین جحفه که فاصله چندان زیادی از مکه ندارد رسید، به یاد موطنش مکه افتاد، شهری که حرم امن خدا است و خانه کعبه که قلب و جان پیامبر با آن پیوند ناگسستنی داشت در آنجا است، آثار این شوق که با تاثر و اندوه آمیخته بود در چهره مبارکش نمایان گشت، در اینجا جبرئیل نازل شد و پرسید آیا به راستی به شهر و زادگاهت اشتیاق داری؟ پیامبر فرمود: آری، جبرئیل عرض کرد: خداوند این پیام را برای تو فرستاده:
«ان الذی فرض علیک القرآن لرادک الی معاد؛ آن کس که این قرآن را بر تو فرض کرده است تو را به سرزمین اصلیت باز می گرداند» و می‌دانیم این وعده بزرگ سرانجام تحقق یافت و پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم پیروزمندانه با ارتشی نیرومند و قدرت و عظمت فراوان به مکه بازگشت، و حرم امن خدا بدون جنگ و خونریزی به او تسلیم شد.

---

بنابراین آیه فوق یکی از پیشگوییهای اعجازآمیز قرآن است که چنین خبری را به طور قطع و بدون هیچ قید و شرط بیان کرده و بعد از مدت کوتاهی تحقق یافت.

---