• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوبکر بن حسن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوبکر بن حسن (علیه‌السلام) یکی از شهدای کربلا و از فرزندان امام حسن (علیه‌السلام) است.


نام وی بنا به مشهور ابوبکر است، ولی برخی او را عبدالله، یا عبدالله الاکبر نیز نوشته‌اند.
[۱] علوی، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبین، ص ۱۹.    
[۲] شبّر، جواد، ادب الطف او شعراء الحسین علیه السلام، ج۱، ص۱۶۲.    

ابوبکر فرزند امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) و مادرش ام ‌وَلَد (کنیز) بود
[۳] حسینی جلالی، محمدرضا، تسمیة من قتل، ص۱۵۰.    
[۴] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۴، ص۳۵۹.    
نام وی را نُفَيْلَه،
[۵] سبط بن جوزی، تذكرة الخواص، ص۱۹۵.
امِّ اسحاق،
[۶] ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۹۲.    
و نیز «رَمْلَه»
[۷] شبّر، جواد، ادب الطف او شعراء الحسین علیه‌السلام، ج۱، ۱۶۲    
نوشته‌اند. به اعتقاد برخی وی و قاسم بن حسن از یک مادر بودند.
[۸] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، ص۹۲.    
[۹] قمی، شیخ عباس، نفس المهموم، ص۲۹۵.
[۱۰] شبّر، جواد، ادب الطف او شعراء الحسین علیه السلام، ج۱، ص ۱۶۲     .

(نام او در تاریخ الامم و الملوک، ابوبکر بن الحسین ذکر شده است
[۱۱] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۴۸.    
؛ ولی ظاهراً اشتباهی رخ داده است و منظور، همان ابوبکر بن الحسن است؛ زیرا در همان تاریخ طبری در جای دیگر
[۱۲] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۶۸.    
ابوبکر بن الحسن ذکر شده است.)
به روایت برخی منابع، امام حسین (علیه‌السلام) دخترش سکینه را به ازدواج وی درآورد.
[۱۳] طوسی، محمد بن حسن، اعلام الوری باعلام الهدی، ص۴۱۸     .
[۱۴] زبیری، مصعب بن عبدالله، نسب قریش، ص۵۰.    
[۱۵] علوی، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبین، ص۱۹.    


ابوبکر همراه عمویش امام حسین (علیه‌السلام) از مدینه تا مکه و سپس به کربلا آمد و در روز عاشورا به میدان رفت و پس از نبردی دلاورانه با تیر «عبدالله عُقْبَه غَنَوی» (از قبیله غنی) به شهادت رسید. امام باقر (علیه‌السلام) در حدیثی قاتل وی را عُقْبَه غَنَوی معرفی کرده است،
[۱۶] بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰۶.    
[۱۷] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۴، ص۳۵۹.    
[۱۸] قمی، شیخ عباس، نفس المهموم، ص۲۹۵.
[۱۹] محلاتی، ذبیح الله، فرسان الهیجاء، ج۱، ص۲۹.    
ولی برخی قاتل او را حرملة بن کاهل اسدی دانسته‌اند.
[۲۰] ابن اثیر، ابوالحسن، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۹۲.    
بنابراین احتمال می‌رود، چنان‌که صاحب بحارالانوار اشاره کرده است، عبدالله بن عقبه و حرمله در به شهادت رساندن وی شریک بوده باشند.
[۲۱] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۷۵.    

ابوالفرج اصفهانی شهادت ابوبکر بن حسن (علیه‌السلام) را پیش از شهادت قاسم بن حسن دانسته است.
[۲۲] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبین، ص۹۲.    
ولی برخی دیگر (تاریخ طبری و الارشاد) شهادتش را پس از شهادت قاسم آورده‌اند.
[۲۳] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۵، ص۴۶۵.    
[۲۴] ابن اثیر، ابوالحسن، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۷۵     .
[۲۵] ارشاد، شیخ مفید، ج۲، ص۱۰۹.    
[۲۶] قمی، شیخ عباس، نفس المهموم، ص۲۹۵.

مقصود (ابن ابی عقب) شاعر نیز در شعر زیر همین ابوبکر بن حسن (علیه‌السلام) است: وَعِنْدَ غَنيٍّ قَطْرَةٌ مِنْ دِمائِنا وَ فِی اسدٍ اخْری تُعَدُّ وَ تُذْكَرُ
[۲۷] بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰۶.    
[۲۸] قمی، شیخ عباس، نفس المهموم، ص۲۹۵.
[۲۹] محلاتی، ذبیح الله، فرسان الهیجاء، ج۱، ص۲۹.    
[۳۰] ابوحنیفه دینوری، الاخبارالطوال، ص۳۸۰.
[۳۱] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۴۸.    

در قبیله «غنی» قطره‌ای از خون ما هست -که باید انتقام بگیریم‌- و در قبیله «اسد» نیز خون دیگری (اشاره به خون طفل شیرخوار امام حسین (علیه‌السّلام) است.) از ماست که فراموش نمی‌کنیم.

در زیارت منسوب به ناحیه مقدسه از وی چنین یاد شده است:
«السَّلامُ عَلی أَبِی بَكْرِ بْنِ الْحَسَن بْنِ عَلِىِّ الزَّكِىِّ الْوَلىِّ المَرْمِىِّ بالسَّهْمِ الرَّوِی لَعَنَ اللَّهُ قاتِلَهُ عَبْدِاللَّهِ بْنِ عُقْبَةِ الغَنَوِىَّ.»
[۳۲] ابی مخنف، مقتل الحسین علیه السلام، ص۱۷۴.    
درود بر ابوبکر فرزند -امام‌- حسن بن علی (علیه‌السّلام) پاک، یاری‌کننده و تیرخورده با تیرکشنده، خدا قاتل او «عبداللَّه بن عقبه غنوی» را لعنت کند.

چون مختار ثقفی قیام کرد و در کوفه به حکومت رسید، به جست‌و‌جوی عبدالله غنوی پرداخت، ولی به وی اطلاع داده شد که به «جَزِیرَه»
[۳۳] معصوم قزوينى، محمد حسن بن محمد، رياض الشهادة و كنوز السعادة، ص۱۹۲.
گریخته است. مختار نیز فرمان داد خانه‌اش را ویران و با خاک یکسان کنند.
[۳۴] قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۳، ص۱۷۹.    


۱. ↑ علوی، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبین، ص ۱۹.    
۲. ↑ شبّر، جواد، ادب الطف او شعراء الحسین علیه السلام، ج۱، ص۱۶۲.    
۳. ↑ حسینی جلالی، محمدرضا، تسمیة من قتل، ص۱۵۰.    
۴. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۴، ص۳۵۹.    
۵. ↑ سبط بن جوزی، تذكرة الخواص، ص۱۹۵.
۶. ↑ ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۹۲.    
۷. ↑ شبّر، جواد، ادب الطف او شعراء الحسین علیه‌السلام، ج۱، ۱۶۲    
۸. ↑ ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، ص۹۲.    
۹. ↑ قمی، شیخ عباس، نفس المهموم، ص۲۹۵.
۱۰. ↑ شبّر، جواد، ادب الطف او شعراء الحسین علیه السلام، ج۱، ص ۱۶۲     .
۱۱. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۴۸.    
۱۲. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۶۸.    
۱۳. ↑ طوسی، محمد بن حسن، اعلام الوری باعلام الهدی، ص۴۱۸     .
۱۴. ↑ زبیری، مصعب بن عبدالله، نسب قریش، ص۵۰.    
۱۵. ↑ علوی، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبین، ص۱۹.    
۱۶. ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰۶.    
۱۷. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۴، ص۳۵۹.    
۱۸. ↑ قمی، شیخ عباس، نفس المهموم، ص۲۹۵.
۱۹. ↑ محلاتی، ذبیح الله، فرسان الهیجاء، ج۱، ص۲۹.    
۲۰. ↑ ابن اثیر، ابوالحسن، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۹۲.    
۲۱. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۷۵.    
۲۲. ↑ ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبین، ص۹۲.    
۲۳. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۵، ص۴۶۵.    
۲۴. ↑ ابن اثیر، ابوالحسن، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۷۵     .
۲۵. ↑ ارشاد، شیخ مفید، ج۲، ص۱۰۹.    
۲۶. ↑ قمی، شیخ عباس، نفس المهموم، ص۲۹۵.
۲۷. ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰۶.    
۲۸. ↑ قمی، شیخ عباس، نفس المهموم، ص۲۹۵.
۲۹. ↑ محلاتی، ذبیح الله، فرسان الهیجاء، ج۱، ص۲۹.    
۳۰. ↑ ابوحنیفه دینوری، الاخبارالطوال، ص۳۸۰.
۳۱. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۴۸.    
۳۲. ↑ ابی مخنف، مقتل الحسین علیه السلام، ص۱۷۴.    
۳۳. ↑ معصوم قزوينى، محمد حسن بن محمد، رياض الشهادة و كنوز السعادة، ص۱۹۲.
۳۴. ↑ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۳، ص۱۷۹.    


جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ص۷۷-۷۹.    
پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۸۳۱.



رده‌های این صفحه : اصحاب امام حسین | امام حسین | تاریخ معصومان | شهدای بنی هاشم در کربلا | شهدای کربلا | فرزندان امام حسن | مقتل جامع سیدالشهداء
جعبه ابزار