استبداد ثمود (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قوم
ثمود با
پیامبر خویش برخورد مستبدانه داشتند.
الم یاتکم نبؤا الذین من قبلکم قوم نوح وعاد وثمود... جاءتهم رسلهم بالبینـت...(آیا خبر کسانی که پیش از شما بودند، به شما نرسید؟! «قوم
نوح» و «
عاد» و «
ثمود» و آنها که پس از ایشان بودند؛ همانها که جز
خداوند از آنان آگاه نیست؛ پیامبرانشان دلایل روشن برای آنان آوردند، ولی آنها (از روی
تعجب و
استهزا) دست بر
دهان گرفتند و گفتند: «ما به آنچه شما به آن فرستاده شده‌اید، کافریم! و نسبت به آنچه ما را به سوی آن می‌خوانید،
شک و
تردید داریم!»)
این
آیه نیز از سخنان
موسی علیه‌السّلام است که ایام الهی را که در امت‌های گذشته وجود داشته و در آن ایام، اقوام را دچار
عذاب و انقراض نموده و آثارشان را از صفحه وجود محو نموده خاطرنشان می‌سازد، و نیز اینکه کسی جز خدا بطور تفصیل از سرنوشت آن اقوام خبر ندارد، مانند قوم
نوح و
عاد و
ثمود و اقوام بعد از ایشان. و از همین جا معلوم می‌شود که:
اولا- مراد از" نبا" در جمله" ا لم یاتکم نبؤا الذین من قبلکم" خبر هلاکت و انقراض آن اقوام است، چون کلمه" نبا" به معنای خبر مهم و قابل اعتناء است، پس دیگر منافات ندارد که بعد از آن بفرماید: " لا یعلمهم الا الله" (زیرا در این جمله، اطلاع از جزئیات داستان اقوام گذشته را به خدا اختصاص می‌دهد و در آن جمله خبر هلاکت و انقراض را بطور اجمال برای مردم اثبات می‌کند و آنان را ملامت می‌کند که مگر نشنیده‌اید).
و ثانیا- شمردن قوم نوح و عاد و ثمود، از باب مثال است، و جمله" لا یعلمهم الا الله" بیان است برای جمله" من قبلکم" و اینکه فرمود: جز خدا کسی ایشان را نمی‌شناسد و وضع ایشان را نمی‌داند، مقصود ندانستن حقیقت حال ایشان و بی اطلاعی از جزئیات
تاریخ زندگی ایشان است.
وقال الذین کفروا لرسلهم لنخرجنکم من ارضنا او لتعودن فی ملتنا فاوحی الیهم ربهم لنهلکن الظــلمین((ولی) کافران به پیامبران خود گفتند: «ما قطعاً شما را از سرزمین خود بیرون خواهیم کرد، مگر اینکه به آیین ما بازگردید!» در این حال، پروردگارشان به آنها
وحی فرستاد که: «ما ظالمان را هلاک می‌کنیم!)
واستفتحوا وخاب کل جبار عنید.(و شما را بعد از آنان در
زمین سکوت خواهیم داد، این (موفقیّت)، برای کسی است که از مقام (
عدالت) من بترسد؛ و از عذاب (من) بیمناک باشد!»)
" استفتاح"،
فتح و
پیروزی خواستن، و" خیبه" ناامید شدن و زیان کردن و هلاکت است، " عنید" هم مانند" معاند" به معنای لجوج است. ضمیر در" استفتحوا" به رسولان بر می‌گردد، یعنی رسولان وقتی دستشان از همه جا کوتاه شد و
ظلم ظالمان و
تکذیب معاندین به نهایت رسید، از خدا طلب فتح و پیروزی کردند، مانند
حضرت نوح که گفت: " انی مغلوب فانتصر"
ممکن هم هست ضمیر مذکور را هم به رسولان و هم به
کفار برگردانیم، چون کفار هم اصرار داشتند که
انبیاء آن نصرتی را که برای خود پیشگویی کرده بودند نشان دهند و مکرر سرکوب می‌کردند که پس چه شد نصرتی که می‌گفتید؟ " متی هذا الفتح"
یا" متی هذا الوعد"
بنابراین تقدیر معنای آیه چنین می‌شود که، رسولان از یک سو و کفار از سوی دیگر فتح خدایی را می‌خواستند، و سرانجام، خیبت و نومیدی و هلاکت نصیب کفار شد.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «استبداد ثمود».
