استجابت دعا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دعا ، نوعی
عبادت ، خضوع و بندگی در برابر خداوند متعال است و همانند عبادات دیگر، اثر تربیتی و تکامل بر
انسان می‌گذارد. انسان به وسیله دعا، شایستگی بیشتری برای درک فیض
خداوند پیدا می‌کند؛ زیرا موهبتهای الهی، بر حسب استعدادها و لیاقتها تقسیم می‌شود، هر قدر
استعداد و شایستگی بیشتر باشد، سهم بیشتری از آن مواهب نصیب انسان می‌گردد.
امام صادق علیه‌السّلام می‌فرماید: «نزد خداوند مقاماتی است که هیچ کس بدون دعا به آن نمی‌رسد»؛
و
امام کاظم علیه‌السّلام می‌فرماید: «دعا کنید؛ زیرا دعا و درخواست از خدای عزوجل، بلا را رد می‌کند...».
پس نتیجه می‌گیریم که دعا نوعی کسب قابلیت برای تحصیل سهم زیادتر از فیض بی پایان پروردگار است؛ البته دعایی به هدف اجابت می‌رسد که شرایط لازم در آن و «دعا کننده» و «مطلبی که مورد تقاضاست»؛ وجود داشته باشد.
خداوند متعال بر اساس وعده‌ای که در
قرآن داده است، دعای دعا کننده را مورد اجابت خویش قرار می‌دهد: «ادعونی استجب لکم»؛ لیکن استجابت هر دعا به حسب نوع دعا و دعا کننده متفاوت است. اما تاخیر استجابت دعا، ممکن است به خاطر وجود موانع و یا عدم شرایط لازم باشد. برخی از موانع استجابت دعا عبارتند از:
۱. تکذیب
آیات الهی
؛
۲. نشناختن خداوند و ادا نکردن حق او؛
۳. ناسپاسی در برابر نعمت‌های الهی؛
۴. در نظر داشتن عیب‌های مردم؛
۵. دوست شدن با
شیطان ؛
۶. طلب نکردن از خدا؛
۷. معصیت الهی و....
برخی شرایط استجابت دعا یا به تاخیر نیفتادن آن عبارتند از:
۱. رعایت خصوصیاتی به هنگام دعا کردن، از جمله: حمد خدا، یاد نعمت او، شکر او، درود بر
پیامبر (صلی اللَّه علیه وآله)؛ یادآوری گناهان،
توبه .
۲. اعمال صالح ناشی از
ایمان ، که محور اصلی پذیرش دعاست.
۳. شناخت خدا، شستشوی
قلب و
دل ، جلب رضایت او و توجه کامل به هنگام دعا.
۴. مضطر بودن واقعی؛ حتی در حالت عادی.
۵. دعا توام با
تضرع و مخفیانه بودن.
۶. اصرار در دعا، نام بردن چیز مورد نظر، در نظر گرفتن اوقات مخصوص،
گریه کردن، هر چند کم باشد، برای همه مؤمنان دعا کردن.
در این زمینه از مجموع
آیات و
روایات به چند نتیجه کلی می‌توان دست یافت:
۱. خداوند مهربان وعده داده است، در صورتی که بنده اش چیزی از او بخواهد، اجابت نماید و قطعاً خُلف وعده نمی‌کند: «وَمَنْ اوفی بِعَهدِه مِنَ اللَّه»؛ و از خدا با وفاتر به عهد کیست.
۲. خداوند به اقتضای سلطنت و قدرتی که بر قلب
انسان دارد، «و اعْلمُوا انّ اللَّه یَحولُ بَین المَرءِ و قَلبِه»؛ و بدانید که خداوند بین شخص و دل او حایل می‌شود. ،
قادر است هر گونه تصرفی را بدون هیچ مانعی، اعمال نموده، دعای بنده اش را اجابت نماید؛ اما در عین حال، اجابت، مشروط است.
۳. هدف از دعا کردن یا صرفاً تقرب به درگاه الهی و یا برآورده شدن حوایج مادی و معنوی است.
استجابت دعا، دو حالت دارد:
۱. در اسرع وقت اجابت می‌شود؛
۲. با تاخیر اجابت می‌شود. در این صورت نیز یا در
دنیا و یا در
آخرت است. تاخیر در دنیا، زود هنگام و یا دیر هنگام است.
در جایی است که، تمام شرایط، موجود و موانع، مفقود باشد.
تاخیر در دنیا، چه زود و چه دیر هنگام، ممکن است به خاطر چند امر باشد:
۱.
حکمت الهی که ما نمی‌دانیم: «وَ ءاتَیکُم مِن کُلّ مَا سَاَلْتُمُوهُ؛ و قسمتی از آن چه او خواسته بود، به شما داد.
۲. احتمال دارد، سود آن چه بعداً اعطا می‌شود، بیشتر از آن چه فعلاً تقاضا شده است، باشد؛
۳. تاخیر دعا تا آخرت ممکن است، به خاطر اهتمام
مؤمن به دینش باشد تا در صورت اجابت در دنیا دینش تباه نگردد؛
۴. ممکن است به خاطر این باشد که خدا دوست دارد صدای بنده اش را بیشتر بشنود تا
ثواب بیشتری به او بدهد؛
۵. تاخیر، چه در دنیا و چه در آخرت، ممکن است به خاطر آزمایش باشد.
ماهنامه یاس، شماره ۳، برگرفته از مقاله«دلیل مستجاب نشدن دعاها».
