اصل احتیاط(اصول)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اصل احتیاط لزوم موافقت قطعی با
تکلیف معلوم به اجمال است.
اصل احتیاط، از اصول عملی است که وظیفه عملی مکلف را به هنگام
شک در «مکلفٌ به» تعیین میکند و به لزوم موافقت قطعی با تکلیفِ «معلوم به اجمال» حکم مینماید.
در مواردی که مکلف علم به اصل تکلیف (
وجوب یا
حرمت) دارد، ولی در واجب یا
حرام بودن مصداق خاصی شک مینماید- برای مثال، میداند در ظهر
جمعه نماز بر او واجب است، اما شک دارد که نماز ظهر بر او واجب است یا
نماز جمعه ؛ یا میداند
خمر حرام است، ولی شک دارد کدام یک از دو ظرف موجود
خمر است- باید
احتیاط کند؛ یعنی درمثالهای ذکر شده، در مورد اول، باید هر دو نماز را به جا آورد و در مورد دوم، باید از هر دو ظرف اجتناب نماید تا به
موافقت قطعی با
تکلیف معلوم به اجمال اطمینان پیدا کند.
پس اصل احتیاط در مورد شک در «
مکلف به» (شبهه مقرون به
علم اجمالی) جاری میگردد و چون شک در مکلف به یا بین متباینین» است یا بین «
اقل و اکثر »، اصولیها در دو مقام از اصل احتیاط بحث نمودهاند.
در نظر بعضی از اصولیون، هر چند در بسیاری از موارد، مجرای
احتیاط، شبهه مقرون به علم اجمالی است، ولی منحصر به آن نمیباشد.
فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «اصل احتیاط».