• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اصل همکاری در امور خانه (سیره نبوی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کمک مرد به همسر در امور خانه، بیانگر علاقه و محبت مرد، نسبت به خانواده است؛ در اسلام کمک به همسر در امور خانه، از فضائل یک انسان وارسته و خودساخته، برشمرده شده و بر انجام آن تاکید و سفارش فراوان شده است؛ پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خود، اول کسی بود که بیش از همه، به این امر اهتمام ورزیده و آن را در سیره عملی‌شان، جاری و ساری ساخته‌اند.


ازدواج و تشکیل خانواده و برقراری روابط سالم میان زن و شوهر و نیز والدین و اولاد، همواره از جمله اموری بوده است که مورد توجه خاص و تاکید فراوان انبیاء الهی و علی‌الخصوص نبی‌اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بوده است تا با ایجاد محفلی گرم و باصفا و سرشار از صمیمیت و محبت و مهربانی فرزندان صالح و شایسته‌ای پرورش یابند. از این رو در اسلام، بر روابط خوب زن و مرد، تاکید فراوان شده و هر آنچه که بر بهتر و مستحکم‌تر شدن آن، کمک کند، خاصه، آن عملی که از سوی خود زن و شوهر، صورت گیرد، مورد ستایش قرار گرفته و مستوجب ثوابی عظیم، قلمداد گردیده است. حتی در برخی از روایات، علاقمندی به خانواده را، به نوعی نشات گرفته از ایمان مرد قلمداد گردیده و آمده: «رجلاً یزداد فی الامر خیراً الا ازداد حباً للنساء؛
[۱] عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۱۱.    
هر‌اندازه افراد جامعه، زنان (خانواده) خود را، بیشتر دوست بدارند، ایمانی برترخواهند داشت».

کمک مرد به همسر در امور خانه، بیانگر علاقه و محبت مرد، نسبت به خانواده است؛ در اسلام کمک به همسر در امور خانه، از فضائل یک انسان وارسته و خودساخته، برشمرده شده و بر انجام آن تاکید و سفارش فراوان شده است؛ پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خود، اول کسی بود که بیش از همه، به این امر اهتمام ورزیده و آن را در سیره عملی‌شان، جاری و ساری ساخته‌اند؛ اما متاسفانه در کتب سیره‌نویسان، جز چند جمله مجمل و کلی که بیشتر، از قول عایشه همسر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نقل گردیده، چندان بدان پرداخته نشده است.

در سیره آن بزرگوار است که با اهل خانه خود، در کار خانه، شرکت می‌فرمود. ایشان به دست مبارک خویش، گوسفندان را می‌دوشید و جامه و کفش خود را می‌دوخت؛
[۲] ابن‌سعد، محمد، طبقات الکبری، ج۱، ص۲۷۵.    
[۳] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۴، ص۵۸.    
در خانه را، بر روی مراجعین می‌گشود و در این کار از دیگران سبقت می‌گرفت؛ شترانش را عقال می‌بست و شیرشان را می‌دوشید؛ خانه را جارو می‌کرد و چون خادمش از کار آسیاب خسته می‌شد، به او کمک می‌کرد و گندم و جو آسیاب می‌کرد.
[۴] ابن شهر آشوب، محمد، مناقب آل ابی طالب، ج۱، ص۱۲۶.    
[۵] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۶، ص۲۲۷.    
به حیوانات خود آب و غذا می‌داد و گاه، بارهای خدمتکار خسته‌اش را به دوش می‌کشید، ایشان آب وضوی شبش را، خود، آماده می‌کرد و کنار بستر خوابش، می‌برد و به دست خود گوشت برای همسرانش خرد می‌کرد؛
[۶] ابن شهر آشوب، محمد، مناقب آل ابی طالب، ج۱، ص۱۲۶.    
حیا مانع از آن نمی‌شد که حضرت، شخصاً نیازمندی‌های خانه خود را، از بازار تهیه نکند و بضاعت خود را با دست مبارک به منزل نبرد.
[۷] دیلمی، حسن، ارشاد القلوب، ص۲۲۶.    
در انجام امور منزل خود، شخصاً دست به کار می‌شد و حتی از خدمتکارانش نیز توقع و انتظاری نداشت. انس می‌گوید: «نه سال خدمتگزاری حضرت را کردم و هرگز یاد ندارم که در این مدت به من فرموده باشد؛ چرا فلان کار را نکردی و هرگز در کاری از من ایراد نگرفت.»
[۸] طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ج۱، ص۱۶.    


هشام بن عروه از قول پدرش - عروة بن زبیر - نقل کرده که به عایشه همسر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) گفتم: «پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در خانه چه می‌کرد؟» گفت: «جامه‌اش را می‌دوخت و کفش خود را پینه می‌زد و همان کارهایی را می‌کرد که دیگر مردان در خانه انجام می‌دهند.»
[۹] ابن‌سعد، محمد، طبقات الکبری، ج۱، ص۲۷۵.    
همچنین ابن‌شهاب، نقل می‌کند که عایشه می‌گفت: «پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) کارهای خانه را انجام می‌داد و بیشترین کاری که می‌کرد دوخت و دوز بود.» در روایتی دیگر نیز عایشه متذکر شده که «حضرت کمک کار خانواده خود، بوده و کارهای شخصی‌شان را به کسی واگذار نمی‌کردند و خود انجام می‌دادند.»
[۱۰] ابن‌سعد، محمد، طبقات الکبری، ج۱، ص۲۷۵.    
[۱۱] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۴، ص۵۹.    


۱. ↑ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۱۱.    
۲. ↑ ابن‌سعد، محمد، طبقات الکبری، ج۱، ص۲۷۵.    
۳. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۴، ص۵۸.    
۴. ↑ ابن شهر آشوب، محمد، مناقب آل ابی طالب، ج۱، ص۱۲۶.    
۵. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۶، ص۲۲۷.    
۶. ↑ ابن شهر آشوب، محمد، مناقب آل ابی طالب، ج۱، ص۱۲۶.    
۷. ↑ دیلمی، حسن، ارشاد القلوب، ص۲۲۶.    
۸. ↑ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ج۱، ص۱۶.    
۹. ↑ ابن‌سعد، محمد، طبقات الکبری، ج۱، ص۲۷۵.    
۱۰. ↑ ابن‌سعد، محمد، طبقات الکبری، ج۱، ص۲۷۵.    
۱۱. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۴، ص۵۹.    


سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «همکاری در خانه در سیره نبوی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۶/۰۶.    



جعبه ابزار