جو

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

جو دو معنا دارد. از جو به معنای‏ اوّل در بابهای طهارت،صلات،زکات، تجارت و اطعمه و اشربه سخن گفته‏اند.

---

جو از غلّات می باشد.و همچنین به معنای واحد وزن و طول است.
جو، گاه به لحاظ جنس آن مطرح و موضوع احکامی قرار گرفته و گاه به عنوان واحد طول و وزن از آن یاد شده است. نگاه نخست به جو، نگاه استقلالی است که از آن به «شعیر» یاد می‏شود و نگاه دوم، نگاه طریقی است که از آن به «شعیره» تعبیر می‏شود.

---

۲.۱ - آب جو

از جو، با روشی خاص نوشابه‏ای گرفته می‏شود به نام فقاع که نوشیدن آن حرام و نزد همه قائلان به نجاست خمر، نجس است، هرچند مست کننده نباشد. چنان که از انواع مست کننده‏ها، شراب تهیه شده از جو است که از آن به «مِرز» یا «جِعَه» یاد می‏شود.

۲.۲ - نان جو

خوردن نان جو و ترجیح آن بر نان گندم و دیگر نانها مستحب است.

۲.۳ - سجده بر پوست جو

سجده بر خوراکیهای روییده از زمین، مانند جو و گندم صحیح نیست؛ لیکن در صحّت سجده بر پوست جو و گندم اختلاف است.

۲.۴ - زکات جو

جو از غلّات چهارگانه‏ای است که زکات به آنها تعلّق می‏گیرد.زکات فطره را می‏توان از جو، آرد و یا قیمت آن پرداخت کرد.

۲.۵ - تجارت جو

بنابر قول مشهور چند چیز، از جمله جو مشمول حکم حرمت یا کراهت احتکارند.
در مسئله زکات و ضمان، جو و گندم دو جنس به شمار می‏روند. از این رو، نصاب یکی با دیگری تکمیل نمی‏شود؛ چنان که ذمّه مشغول به یکی با ادای دیگری بری نمی‏گردد. امّا در مسئله ربا بنابر مشهور جو و گندم یک جنس محسوب می‏شوند و داد و ستد آن دو به زیادی یکی بر دیگری ربا و حرام است.
بیع محاقله- که به گفته گروهی حرام و باطل است- به بیع خوشه گندم در برابر گندم اختصاص ندارد، بلکه بیع خوشه جو در برابر جو یا گندم و خوشه گندم در برابر جو را نیز دربر می‏گیرد.

---

از جو به معنای دوم به مناسبت در ابواب مختلفی نظیر طهارت، صلات، زکات و دیات سخن رفته است.
در کتب فقهی به تبعِ روایات از جو به عنوان واحد وزن و طول نام برده شده که مقصود، جوِ معمولی از حیث حجم و وزن است.

۳.۱ - اندازه و جو

از جوِ واحد طول در مسئله نماز مسافر و اینکه یکی از شرایط قصر نماز، پیمودن مسافت دو برید است، یاد شده است. در تحدید برید آمده است: دو برید، ۲۴ میل، هر میل چهار هزار ذراع، هر ذراع ۲۴ انگشت (عرض انگشت) و هر انگشت، هفت جوِ متوسط به هم پیوسته است؛ به گونه‏ای که قسمت زیرین هر جو بر پشت جوِ دیگر قرار گیرد و اندازه عرض هر جو، هفت موی متوسط «یابو» است.
غسل کردن با یک صاع و وضو گرفتن با یک مُدّ آب مستحب است. هر صاع، چهار مُدّ، هر مُدّ، دو رطل و یک چهارم رطل؛ هر رطل عراقی ۹۱ مثقال شرعی؛ هر مثقال شرعی یک دینار؛ وزن هر دینار، یک درهم و سه هفتم درهم؛ هر درهم، شش دانق و هر دانق هشت دانه جوِ متوسط است.

---