• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اصول دین اسلام

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



پایه‌های اعتقادی دین را اصول دین گویند. از این عنوان در باب اجتهاد و تقلید و طهارت، سخن رفته است.
عنوان اصول دین- در مقابل فروع دین- اصطلاحی کلامی است و به ارکان اعتقادی- که اساس دین را تشکیل می‌دهند و مسلمانی بدون اقرار به آن‌ها تحقّق نمی‌یابد و انکار هر یک از آن‌ها موجب کفر می‌شود- اطلاق می‌گردد.
[۱] فرهنگ معارف اسلامی، ج۱، ص۲۲۲.

اصول دین، توحید، نبوت و معاد پایه‌های اعتقادی ادیان را شامل می‌شود؛ و در زبان‌ها، زمان‌ها و اقوام مختلف صور متفاوتی به خود گرفته است.




در تعداد اصول دین میان متکلّمان امامیّه اختلاف نظر وجود دارد.

۱.۱ - اصول دین تمام ادیان


مشهور، آن را شامل سه اصل می‌دانند:

۱.۱.۱ - توحید


توحید یعنی اقرار به یگانگی خداوند متعال و نفی هرگونه شرک.

۱.۱.۲ - نبوت


نبوّت یعنی اقرار به پیامبری حضرت محمد صلّی اللّه علیه و آله و آنچه از سوی خدا آورده است.

۱.۱.۳ - معاد


معاد یعنی اعتقاد به زندگی جاودانۀ سرای دیگر.

۱.۲ - اصول مذهب شیعه امامی


عدل و امامت جزء اصول مذهب شیعه امامی می‌باشد.

۱.۲.۱ - عدل


عدل به معنای آن است که افعال خداوند متعال از سر دادگری و شایستگی است و به هیچ کس ستم نمی‌کند و هر چیزی را در جای خویش نگه می‌دارد و با هر موجودی، چنانکه شایسته‌است رفتار می‌کند.

۱.۲.۲ - امامت


امامت بدین معنا که پس از پیامبر اسلام دوازده امام معصوم منصب خلافت و امامت را بر عهده دارند و آنان منصوب خداوند متعال‌اند.



اصول دین در نزد اهل‌سنت عبارت‌اند از:
توحید
نبوت
کتب
ملائکه
قیامت
قدر



در اصول دین تقلید جایز نیست و تحصیل علم و یقین به آن بر هر مکلّفی واجب- به وجوب عقلی نه شرعی- است.
حصول یقین از غیر راه استدلال و برهان عقلی نیز کفایت می‌کند، هر چند قول به وجوب تحصیل علم و یقین استدلالی به برخی نسبت داده شده است.
[۴] التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۴۱۱.
[۵] سجادی، سید جعفر. فرهنگ معارف اسلامی




انکار هر یک از اصول دین موجب کفر می‌گردد؛ خواه از روی عناد و لجاجت باشد یا به جهت شبهه‌ای که برایش پدید آمده است.
[۷] آموزش دین، ص۱۸




تقیّه در اصول دین برای حفظ جان، مشروع است.


 
۱. فرهنگ معارف اسلامی، ج۱، ص۲۲۲.
۲. كتاب شرح العقيدة الطحاوية    
۳. مستمسک العروة ج۱، ص۱۰۳-۱۰۴.    
۴. التنقیح (الاجتهاد و التقلید)، ص۴۱۱.
۵. سجادی، سید جعفر. فرهنگ معارف اسلامی
۶. کتاب الطهارة (شیخ انصاری) (ق) ج۲، ص۳۵۵.    
۷. آموزش دین، ص۱۸
۸. حاشیة مجمع الفائدة، ص۷۳۰.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۵۶۷-۵۶۸.    




جعبه ابزار