• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة (کتاب)۱

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


«الانوار البهیة فی القواعد الفقهیة»، متن مکتوب درس‌های خارج فقه سید تقی طباطبایی قمی ، در رمضان سال ۱۴۱۹، درباره قواعد فقهی است.


کتاب، مشتمل بر ۲۰ بخش است که در هر بخش یکی از قواعد فقهی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. نویسنده ضمن بهره گیری از منابع حدیثی و روایی، جوانب مختلف فقهی و تاریخی هر یک از این قواعد را پی گیری می‌کند.

در آغاز کتاب قاعده «من ملک شیئا ملک الاقرار به» مورد بررسی قرار گرفته است.
[۱] الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۵ به بعد.
مؤلف، پس از بحثی که درباره فقهی یا اصولی بودن این قاعده مطرح می‌کند، ادله تمامیت آن را مورد بررسی قرار می‌دهد و معتقد است این قاعده فی الجمله درست است؛ نه بالجمله و سپس حدود اعتبار این قاعده را مشخص می‌کند. قاعده دوم، قاعده «الاعانه علی الاثم» است؛ یعنی کمک به گناه . این قاعده علاوه بر آن که بر اساس ادله شرعی معتبر است، عقل نیز به حرمت کمک به کار خلاف حکم می‌کند. البته مؤلف با نقد ادله این قاعده معتقد است، کمک به گناه خود گناه محسوب نمی‌شود.
[۲] الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۱۲ به بعد.

قاعده سوم، قاعده «الفراغ و التجاوز» است. این قاعده در مورد مسائل عبادی و به ویژه مسائل مربوط به نماز کاربرد دارد. مؤلف، شقوق و فروع مختلف این قاعده را مورد بحث قرار داده است.
[۳] الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۱۸ به بعد.

قاعده چهارم، قاعده «حجیه البینه» است. این قاعده مربوط به بحث شهادت دو فرد عادل درباره یک موضوع است.
[۴] الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۳۷ به بعد.
قاعده «ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده» نیز قاعده پنجم است که با استفاده از قاعده لا ضرر به تبیین و نقد آن اقدام می‌کند.
[۵] الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۶۷ به بعد.

قاعده «الاشتراک فی التکالیف» و قاعده «نجاسه الکافر» نیز عنوان قاعده ششم و هفتم است.
[۶] الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۷۹ به بعد.
[۷] الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۸۹ به بعد.

نویسنده، ضمن ارائه تعریفی از کافر ، به بیان حکم نجاست یا عدم نجاست آنها پرداخته است. وی بین الحاد و شرک از یک سو و انحراف مذهبی از سوی دیگر و نیز عقاید مختلف فلاسفه و صوفیه که برخی آنها را کفر دانسته‌اند، تفکیک کرده و در هر مورد نظر خاصی اتخاذ نموده است.
وی اهل کتاب را کافر نمی‌داند و معتقد است به مقتضای اصل برائت ، حکم به طهارت آنها می‌شود. عناوین دیگر قواعد فقهی که در کتاب مطرح شده است، عبارتند از:
قاعده نفی سبیل الکافر علی المسلم ، قاعده حرمت اخذ الاجره للواجبات ، قاعده عدم شرطیه البلوغ فی الاحکام الوضعیه ، قاعده حرمه ابطال العبادات ، قاعده بطلان کل عقد بتعذر الوفاء بمضمونه ، قاعده لا حرج ، قاعده رفع القلم عن غیر البالغ ، قاعده اماریه السوق علی اللحوم ، قاعده لا شک فی النوافل ، قاعده اعتبار الظن فی الرکعات ، قاعده لا شک لکثیر الشک ، قاعده الاتلاف ، و قاعده انحلال العقود .
[۸] الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۱۴۰-۲۰۷.


۱. ↑ الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۵ به بعد.
۲. ↑ الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۱۲ به بعد.
۳. ↑ الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۱۸ به بعد.
۴. ↑ الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۳۷ به بعد.
۵. ↑ الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۶۷ به بعد.
۶. ↑ الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۷۹ به بعد.
۷. ↑ الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۸۹ به بعد.
۸. ↑ الأنوار البهیة فی القواعد الفقهیة، سید تقی طباطبایی قمی، ص۱۴۰-۲۰۷.


نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.


رده‌های این صفحه : کتب اصولی شیعه
جعبه ابزار