• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

الإحتجاج علی أهل اللجاج‌ (کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



«الاحتجاج»، تالیف ابو منصور، احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی ، از علمای قرن ششم هجری است.



این کتاب، به زبان عربی و در موضوع بحث‌ها و مناظرات معصومین علیه‌السّلام و بزرگان دین با مخالفان، در موضوعات مختلف دینی می‌باشد.
طبرسی ، در مقدمه الاحتجاج می‌گوید:
آنچه باعث شد من چنین کتابی تالیف کنم، این بود که عده‌ای از شیعیان دست از استدلال و بحث با مخالفان برداشته‌اند و می‌گویند پیامبر و ائمه علیه‌السّلام هیچ وقت جدال نکرده‌اند و به شیعه نیز چنین اجازه‌ای نداده‌اند؛ لذا تصمیم گرفتم در یک کتاب، بحث‌های بزرگان را با مخالفان در اصول و فروع دین جمع کنم.
البته طبرسی متذکر می‌شود که نهی آنان از مجادله ، نسبت به افراد ضعیف قوم بوده است.
کتاب الاحتجاج، از کتب معتبری است که علما به آن اعتماد دارند و بدون هیچ دغدغه‌ای روایات آن را نقل می‌کنند.


کتاب، در دو جزء تنظیم شده است. جزء اول آن، مشتمل بر بیست و سه احتجاج و نه عنوان مختلف از قبیل «فصل فی ذکر طرف...» ، «ذکر طرف...» ، «جواب مسائل...» و... است و جزء دوم، شامل بیست و شش احتجاج و دو عنوان «خطبة...» و «ذکر طرف...» می‌باشد.


مؤلف، در مقدمه کتاب می‌فرماید: من، به جز روایات تفسیر امام عسکری علیه‌السّلام ، بقیه روایات کتاب را بدون سند آورده‌ام، زیرا یا اجماع بر آنها هست یا موافق عقلند یا در کتب مخالف و موافق مشهورند و روایات تفسیر منسوب به امام عسکری علیه‌السّلام را با ذکر سند در ابتدای آنها آورده‌ام، چرا که از حیث شهرت ، مانند بقیه روایات کتاب نیستند.
[۲] الاحتجاج، الطبرسی، ج۱، ص۱۳.

شروع کتاب، با آیات و اخباری است که ترغیب به بحث و استدلال با مخالفین می‌کند و اجر و ثواب حمایت کنندگان از دین خدا را بیان می‌کند.
[۴] الاحتجاج، الطبرسی، ج۱، ص۲۱.

سپس احتجاجات پیامبر و ائمه علیه‌السّلام را به ترتیب ذکر کرده و در بین اینها گاهی استدلال‌ها و بحث‌های اصحاب و اهل بیت پیامبر را نیز آورده است.
[۶] الاحتجاج، الطبرسی، ج۱، ص۲۸.

در پایان نیز، توقیعات امام عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در پاسخ به سؤالات و مشکلات شیعیان ذکر شده است.
از جمله ترجمه‌ها و شروح این کتاب، عبارت است از:
۱. ترجمه‌ای توسط مولی نظام الدین، احمد غفاری مازندرانی .
۲. ترجمه‌ای از ابو الحسن، علی بن حسن زواری ، مفسر بزرگوار و شاگرد محقق کرکی .
۳. ترجمه‌ای توسط عماد الدین قاری استرآبادی .
۴. ترجمه‌ای با نام « کشف الاحتجاج »، از ملا فتح الله کاشانی م ۹۸۸ ق که همراه با شرح کتاب است.
۵. شرح میرزا ابو الحسن بحرانی م ۱۱۹۳ ق، از علمای بزرگ دوران زندیه در شیراز .
۶. شرح سید احمد بن محمد حسینی مختاری که شرحی لطیف است.


تحقیق کتاب، توسط سید محمد باقر موسوی خرسانی انجام شده است. ایشان، علاوه بر استخراج آیات و توضیح کلمات مشکل، مطالب تحقیقی فراوانی آورده که شامل زندگی نامه بسیاری از شخصیت‌های مذکور در متن کتاب و روایات فراوانی است که توضیح آنها در پاورقی کتاب آمده است.
در پایان کتاب نیز فهرست مطالب کتاب و مطالب حواشی ذکر شده است.


کتاب شریف احتجاج، بارها به چاپ رسیده، از جمله:
۱. در سال ۱۲۶۸ ق، در ایران.
۲. در سال ۱۳۰۰ ق، در ایران .
۳. در سال ۱۳۵۴ ق، در نجف اشرف .
۴. در سال ۱۴۰۳ ق، در ایران که چاپ حاضر در برنامه می‌باشد.
این چاپ، از چاپی عکس برداری شده که مربوط به مؤسسه الجواد در بیروت است و چاپی بسیار زیباست که در ابتدای آن مقدمه‌ای به قلم علامه سید محمد بحر العلوم آمده است.


۱. الاحتجاج، الطبرسی، ج۱، ص۱۰.    
۲. الاحتجاج، الطبرسی، ج۱، ص۱۳.
۳. الاحتجاج، الطبرسی، ج۱، ص۱۸ به بعد.    
۴. الاحتجاج، الطبرسی، ج۱، ص۲۱.
۵. الاحتجاج، الطبرسی، ج۱، ص۲۶ به بعد.    
۶. الاحتجاج، الطبرسی، ج۱، ص۲۸.



نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.



جعبه ابزار