الإحتجاج علی أهل اللجاج (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«الاحتجاج»، تالیف ابو منصور،
احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی ، از علمای
قرن ششم هجری است.
این کتاب، به زبان عربی و در موضوع بحثها و
مناظرات معصومین علیهالسّلام و بزرگان
دین با مخالفان، در موضوعات مختلف دینی میباشد.
طبرسی ، در مقدمه الاحتجاج میگوید:
آنچه باعث شد من چنین کتابی تالیف کنم، این بود که عدهای از
شیعیان دست از
استدلال و بحث با مخالفان برداشتهاند و میگویند
پیامبر و
ائمه علیهالسّلام هیچ وقت
جدال نکردهاند و به
شیعه نیز چنین اجازهای ندادهاند؛ لذا تصمیم گرفتم در یک کتاب، بحثهای بزرگان را با مخالفان در
اصول و
فروع دین جمع کنم.
البته طبرسی متذکر میشود که نهی آنان از
مجادله ، نسبت به افراد ضعیف قوم بوده است.
کتاب الاحتجاج، از کتب معتبری است که علما به آن اعتماد دارند و بدون هیچ دغدغهای
روایات آن را نقل میکنند.
کتاب، در دو جزء تنظیم شده است. جزء اول آن، مشتمل بر بیست و سه احتجاج و نه عنوان مختلف از قبیل «فصل فی ذکر طرف...» ، «ذکر طرف...» ، «جواب مسائل...» و... است و جزء دوم، شامل بیست و شش احتجاج و دو عنوان «خطبة...» و «ذکر طرف...» میباشد.
مؤلف، در مقدمه کتاب میفرماید: من، به جز روایات
تفسیر امام عسکری علیهالسّلام ، بقیه روایات کتاب را بدون
سند آوردهام، زیرا یا
اجماع بر آنها هست یا موافق عقلند یا در کتب مخالف و موافق مشهورند و روایات تفسیر منسوب به امام عسکری علیهالسّلام را با ذکر سند در ابتدای آنها آوردهام، چرا که از حیث
شهرت ، مانند بقیه روایات کتاب نیستند.
شروع کتاب، با آیات و اخباری است که ترغیب به بحث و استدلال با مخالفین میکند و اجر و
ثواب حمایت کنندگان از دین
خدا را بیان میکند.
سپس احتجاجات
پیامبر و ائمه علیهالسّلام را به ترتیب ذکر کرده و در بین اینها گاهی استدلالها و بحثهای اصحاب و اهل بیت پیامبر را نیز آورده است.
در پایان نیز،
توقیعات امام عصر عجّلاللهفرجهالشریف در پاسخ به سؤالات و مشکلات شیعیان ذکر شده است.
از جمله ترجمهها و شروح این کتاب، عبارت است از:
۱. ترجمهای توسط مولی نظام الدین،
احمد غفاری مازندرانی .
۲. ترجمهای از ابو الحسن،
علی بن حسن زواری ، مفسر بزرگوار و شاگرد
محقق کرکی .
۳. ترجمهای توسط
عماد الدین قاری استرآبادی .
۴. ترجمهای با نام «
کشف الاحتجاج »، از
ملا فتح الله کاشانی م ۹۸۸ ق که همراه با شرح کتاب است.
۵. شرح
میرزا ابو الحسن بحرانی م ۱۱۹۳ ق، از علمای بزرگ دوران
زندیه در
شیراز .
۶. شرح
سید احمد بن محمد حسینی مختاری که شرحی لطیف است.
تحقیق کتاب، توسط
سید محمد باقر موسوی خرسانی انجام شده است. ایشان، علاوه بر استخراج آیات و توضیح کلمات مشکل، مطالب تحقیقی فراوانی آورده که شامل زندگی نامه بسیاری از شخصیتهای مذکور در متن کتاب و روایات فراوانی است که توضیح آنها در پاورقی کتاب آمده است.
در پایان کتاب نیز فهرست مطالب کتاب و مطالب حواشی ذکر شده است.
کتاب شریف احتجاج، بارها به چاپ رسیده، از جمله:
۱. در
سال ۱۲۶۸ ق، در ایران.
۲. در سال ۱۳۰۰ ق، در
ایران .
۳. در سال ۱۳۵۴ ق، در
نجف اشرف .
۴. در سال ۱۴۰۳ ق، در ایران که چاپ حاضر در برنامه میباشد.
این چاپ، از چاپی عکس برداری شده که مربوط به مؤسسه الجواد در بیروت است و چاپی بسیار زیباست که در ابتدای آن مقدمهای به قلم علامه
سید محمد بحر العلوم آمده است.
نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.