• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

الاجتهاد و التقلید (سید رضا صدر)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



الاجتهاد و التقليد
کتاب الاجتهاد و التقلید نگارش آیت الله سیدرضا صدر است که به شیوه تفصیلی و اجتهادی به مساله اجتهاد و تقلید پرداخته است.



كتاب« الاجتهاد و التقليد» نوشته آية الله سيد رضا صدر، به زبان عربى است و به اهتمام سيد باقر خسروشاهى و گروهى از ويراستاران و محققان دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم آماده چاپ شده است.
[۱] الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، مقدمه خسروشاهی، سید باقر، ص۱۸-۱۷

اين كتاب، به شيوه‌اى تفصيلى و اجتهادى به بررسى مسئله اجتهاد و تقليد پرداخته است.

كتاب، از يك مقدمه و سه بخش كلى و فهرست منابع تركيب يافته است.
مؤلف، مطالب خود را به شيوه فقه استدلالى، به همراه نقل اقوال با ذكر مستندات در پاورقى ارائه كرده است.


مصحح، مختصرى از شرح زندگانى و سيره علمى و فعاليت‌هاى نوشتارى مؤلف را در مقدمه‌اى كوتاه ذكر كرده است. در مقدمه مزبور، به اهميت بحث اجتهاد در حوزه دين، به‌ويژه در موضوع مهم فقه استدلالى پرداخته شده و مختصرى از تاريخ فقه و ادوار مختلف آن بيان و بر مفتوح بودن باب اجتهاد در نزد فقهاى شيعه بر خلاف فقهاى اهل سنت تأكيد شده است.
پس از مقدمه و در بخش اول كتاب، به موضوعاتى همچون ارزش اجتهاد، اجتهاد از ديدگاه شيعه و اهل سنت وجوب كفايى اجتهاد، مقدمات اجتهاد، تصويب و تخطئه ، مجتهد مطلق و متجزى، تقليد مجتهد اجتهاد و تبدّل رأى مجتهد پرداخته شده است.
مؤلف، اجتهاد را نزد اماميه تلاش در راه به دست آوردن احكام از كتاب و سنت و استنباط فروع از اصول مسلّم موجود در قرآن و روايات و سيره اهل بيت( ع) معرفى كرده، در حالى كه از نظر اهل سنت، اجتهاد امرى مستقل و متكى به نظر شخصى است كه قرآن و روايات نبوى را مورد مطالعه قرار داده و اين دو را براى بيان نيازهاى فقهى كافى نمى‌داند و مواردى را كه در قرآن و اخبار نبوى نباشد، با قياس و استحسانات عقلى خود استنباط مى‌كند، لذا نزد آنها قياس و استحسان دليل اجتهادى و اجماع هم دليل مستقلى در قبال قرآن و سنت است.
[۲] الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۲۷-۲۶

در بخش دوم كتاب، مباحثى همچون تقليد بر حسب لغت و اصطلاح، اوصاف و شرايط مفتى، تقليد ميت، بقاى بر تقليد ميت و تقليد اعلم بررسى شده و در آن، اصل جواز و عدم جواز تقليد مورد بحث قرار گرفته و ادله جواز تقليد، مانند سيره متشرعه اماميه و روايات متعددى كه با وجود اختلافاتى كه در مضامين آنها هست اما مى‌توان به صدور آنها از معصوم( ع) قطع پيدا كرد، تحليل شده و برخى از ادله نيز مورد نقد و بررسى فقهى و استدلالى نويسنده قرار گرفته است.
[۳] الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۰۰-۷۳

در ادامه، ويژگى‌هاى مفتى را در ۱۰ مورد بررسى مى‌كند كه عبارتند از: بلوغ ، عقل ، مرد بودن آزاد بودن، اسلام ، ايمان ، عدالت ، پاك بودن نطفه ، روى نكردن به دنيا، باهوش بودن .
[۴] الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۱۵-۱۰۱
او، هم‌چنين ادله جواز
[۵] الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۴۶
و عدم جواز تقليد از ميت را بررسى
[۶] الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۴۵
و جواز تقليد از ميت را مى‌پذيرد و در باره مشروط شدن اين جواز به عمل كردن به فتواى مجتهد ميت در حال زنده بودنش، به بحث فقهى و استدلالى مى‌پردازد.
[۷] الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۵۵
وى، در ادامه، اعلميت را به عنوان يك شرط اساسى تقليد مطرح مى‌كند
[۸] الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۶۳.
و در صورت متعدد شدن مجتهدان، انتخاب اعلم را لازم و در صورت مساوى بودن، مقلدان را مخير به پذيرش هر كدام مى‌كند.
[۹] الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۵۷.

در پايان كتاب، فروعات بسيارى به صورت پرسش و پاسخ مطرح مى‌شود. برخى از آنها عبارتند از: وجوب اجتهاد يا تقليد يا احتياط و اينكه آيا اين وجوب، عقلى است يا شرعى؟ حكم موردى كه مفتى داراى شرايط وجود ندارد؛ حكم تقليد در مستحبات و مكروهات؛ حكم تقليد از دو مجتهدى كه مساوى هستند؛ آيا مى‌شود در برخى از احكام، از مجتهدى و در برخى ديگر، از مجتهد ديگر تقليد كرد يا خير؟
[۱۰] الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۴۰۷-۲۱۳



فهرست مصادر و مآخذ، در پايان كتاب ذكر شده است‌.
[۱۱] الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۴۰۷



۱. الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، مقدمه خسروشاهی، سید باقر، ص۱۸-۱۷
۲. الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۲۷-۲۶
۳. الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۰۰-۷۳
۴. الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۱۵-۱۰۱
۵. الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۴۶
۶. الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۴۵
۷. الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۵۵
۸. الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۶۳.
۹. الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۱۵۷.
۱۰. الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۴۰۷-۲۱۳
۱۱. الاجتهاد و التقلید، صدر، سیدرضا، ص۴۰۷



نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی



جعبه ابزار