امتثال ظنی خانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امتثال ظنی عمل به تکلیفِ دارای متعلق مظنون است.
امتثال ظنی، در جایی است که
مکلف ، به متعلق
تکلیف ظن دارد و آن را به
تفصیل و یا
اجمال امتثال می‌نماید، مانند آن که مکلف نسبت به
قبله ظن دارد و
نماز را به سمت قبله مظنون به جا می‌آورد.
مراد از ظن، در امتثال ظنی، ظنی است که
دلیل خاص بر اعتبار آن اقامه نشده باشد، زیرا ظن خاص، در
حکم علم وجدانی است و امتثال با آن از نوع امتثال علمی است.
بعضی از اصولیها، هم چون مرحوم «
نایینی »،
ظن مطلق را بنا بر کشف، ملحق به
علم و بنا بر
حکومت ، در امتثال ظنی داخل می‌دانند، اما برخی دیگر مانند مرحوم «
شیخ انصاری » ظن مطلق را، به طور مطلق در امتثال ظنی داخل می‌دانند.
تا امکان
امتثال اجمالی وجود دارد، نوبت به امتثال ظنی نمی‌رسد و تا امکان امتثال ظنی وجود دارد، نوبت به امتثال احتمالی نمی‌رسد. درباره امتثال علمی تفصیلی و امتثال اجمالی، اختلاف وجود دارد؛ عده‌ای اعتقاد دارند این دو در عرض یک دیگرند و برخی نیز معتقدند تا امکان امتثال علمی تفصیلی وجود دارد، نوبت به امتثال اجمالی (
احتیاط ) نمی‌رسد.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوين توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، برگرفته از مقاله « امتثال ظنی ».
