• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ایجاز حذف

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ایجاز حذف، ایجاز به سبب حذف کلمه یا جمله با قرینه بر حذف را ایجاز حذف گویند.



هرگاه کلمه یا جمله‌ای در آیه به دلیل وجود قرینه حذف شود و این قرینه بر محذوف دلالت کند، کلام دارای «ایجاز حذف» (از اقسام ایجاز) است؛

۱.۱ - امثال قرآنی

۱. (وجاء ربک والملک صفا صفا)؛ "و فرمان پروردگارت و فرشته ها صف در صف آیند". در این آیه، کلمه «امر» حذف شده است و در اصل «وجاء امر ربک» بود.
۲. (... فاتبعونی یحببکم الله...)؛ "از من پیروی کنید تا خدا دوستتان بدارد". که در تقریر «ان اتبعتمونی یحببکم الله» بوده و در آن حرف شرط و جمله شرطیه حذف شده است.


ایجاز حذف بر چهار قسم است: ۱. حذف اقتطاع؛ ۲. حذف اکتفا؛ ۳. حذف احتباک؛ ۴. حذف اختزال. و هر کدام اسباب و شرایطی دارد.
[۷] معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص(۳۷۵-۳۸۸).
[۸] ابو زهره، محمد، ۱۸۹۸-۱۹۷۴م، معجزه بزرگ ،پژوهشی درعلوم قرآن، ص۳۸۹.



اسباب ایجازحذف؛
حذف اقتطاع؛
حذف اکتفا؛
حذف احتباک؛
حذف اختزال.


۱. فجر/سوره۸۹، آیه۲۲.    
۲. آل عمران/سوره۳، آیه۳۱.    
۳. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۲۱۴.    
۴. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۲۸۴.    
۵. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۹۰.    
۶. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۸۱.    
۷. معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص(۳۷۵-۳۸۸).
۸. ابو زهره، محمد، ۱۸۹۸-۱۹۷۴م، معجزه بزرگ ،پژوهشی درعلوم قرآن، ص۳۸۹.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ایجاز حذف».    



جعبه ابزار