تبدل تقلید
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مقصود
تغییر تقلید از یک
مجتهد به مجتهد دیگر است.
تبدل تقلید ، به معناى
عدول مقلد از یک
مرجع تقلید به مرجع تقلید دیگر است ، چه این عدول از مجتهد
حی به مجتهد
میت ، یا از مجتهد حی به مجتهد حی و یا از مجتهد میت به مجتهد حی باشد.
الف: عدول از مجتهد حى به میت ـ از آن جا که تقلید ابتدایى از میت
صحیح نیست ـ منحصر به جایى است که شخصى از مجتهد معینى تقلید مى کرده و پس از
فوت او به مجتهد
زنده رجوع مى کند.
آن گاه این بحث مطرح مى شود که آیا بازگشت او به تقلید از میت ، صحیح است یا خیر . در این حالت ، مسئله سه صورت پیدا می کند :
۱ ـ مجتهد حى ، از مجتهد میت
عالم تر است ؛
۲ ـ مجتهد میت ، از مجتهد حى عالم تر است ؛
۳ ـ هر دو ، در
علم مساوى هستند .
در صورتى که مجتهد حى ، از مجتهد میت عالم تر باشد، عدول از حى به میت صحیح نیست .
در صورت دوم نیز
وظیفه مقلد ،
بقا بر تقلید از مجتهد میت است و تقلید او از مجتهد حى غیر
اعلم ، صحیح نیست .
ولى در صورت سوم ، مقلد مخیر است از هر یک از آنها تقلید کند .
ب: درباره عدول از مجتهد حى به مجتهد حى دیگر نیز سه صورت بالا متصور است :
در صورتى که مجتهد اول از مجتهد دوم عالم تر باشد ، چون تقلید از غیر اعلم
جایز نیست ، عدول نیز جایز نمى باشد. در صورتى که مجتهد دوم اعلم باشد ، رجوع به مجتهد دوم
واجب است .
اما اگر هر دو مجتهد زنده، در علم مساوى باشند ، در
جواز رجوع و
عدم جواز آن
اختلاف است .
ج: در مورد عدول از مجتهد میت به مجتهد زنده نیز با توجه به
مبانی مختلف در
باب جواز یا عدم جواز بقا بر تقلید میت ، و
لزوم یا عدم لزوم تقلید از مجتهد اعلم ، و هم چنین اعلم بودن مجتهد میت یا مجتهد زنده یا مساوى بودن آنها ،
اقوال مختلفى در کلمات
مجتهدان یافت می شود .
سبحانی ، جعفر ، الرسائل الاربع قواعد اصولیة وفقهیة ، ج ۳ ، ص ۱۹۲-۱۹۶
خمینی ، روح الله ، تهذیب الاصول ، ج ۲ ، ص ۵۴۹و۵۶۹
حایری ، عبد الكریم ، دررالفوائد ، ص ۷۰۷و۷۱۰
خویی ، ابو القاسم ، التنقیح فى شرح العروة الوثقى ، ص ۳۰۵-۳۰۷
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
