تبدل تقلید
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مقصود
تغییر تقلید از یک
مجتهد به
مجتهد دیگر است.
تبدل
تقلید ، به معناى
عدول مقلد از یک
مرجع تقلید به مرجع
تقلید دیگر است ، چه این عدول
از مجتهد حی به
مجتهد میت ، یا
از مجتهد حی به
مجتهد حی و یا
از مجتهد میت به
مجتهد حی باشد.
الف: عدول
از مجتهد حى به
میت ـ
از آن جا که
تقلید ابتدایى
از میت صحیح نیست ـ منحصر به جایى است که شخصى
از مجتهد معینى
تقلید مى کرده و پس
از فوت او به
مجتهد زنده رجوع مى کند.
آن گاه این بحث مطرح مى شود که آیا بازگشت او به
تقلید از میت ، صحیح است یا خیر . در این حالت ، مسئله سه صورت پیدا می کند :
۱ ـ
مجتهد حى ،
از مجتهد میت عالم تر است ؛
۲ ـ
مجتهد میت ،
از مجتهد حى عالم تر است ؛
۳ ـ هر دو ، در
علم مساوى هستند .
در صورتى که
مجتهد حى ،
از مجتهد میت عالم تر باشد، عدول
از حى به
میت صحیح نیست .
در صورت دوم نیز
وظیفه مقلد ،
بقا بر
تقلید از مجتهد میت است و
تقلید او
از مجتهد حى غیر
اعلم ، صحیح نیست .
ولى در صورت سوم ،
مقلد مخیر است
از هر یک
از آنها
تقلید کند .
ب: درباره عدول
از مجتهد حى به
مجتهد حى دیگر نیز سه صورت بالا متصور است :
در صورتى که
مجتهد اول
از مجتهد دوم عالم تر باشد ، چون
تقلید از غیر اعلم
جایز نیست ، عدول نیز جایز نمى باشد. در صورتى که
مجتهد دوم اعلم باشد ، رجوع به
مجتهد دوم
واجب است .
اما اگر هر دو
مجتهد زنده، در علم مساوى باشند ، در
جواز رجوع و
عدم جواز آن
اختلاف است .
ج: در مورد عدول
از مجتهد میت به
مجتهد زنده نیز با توجه به
مبانی مختلف در
باب جواز یا عدم جواز بقا بر
تقلید میت ، و
لزوم یا عدم لزوم
تقلید از مجتهد اعلم ، و هم چنین اعلم بودن
مجتهد میت یا
مجتهد زنده یا مساوى بودن آنها ،
اقوال مختلفى در کلمات
مجتهدان یافت می شود .
سبحانی ، جعفر ، الرسائل الاربع قواعد اصولیة وفقهیة ، ج ۳ ، ص ۱۹۲-۱۹۶
خمینی ، روح الله ، تهذیب الاصول ، ج ۲ ، ص ۵۴۹و۵۶۹
حایری ، عبد الكریم ، دررالفوائد ، ص ۷۰۷و۷۱۰
خویی ، ابو القاسم ، التنقیح فى شرح العروة الوثقى ، ص ۳۰۵-۳۰۷
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
