• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تخت (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تخت، معادل عرش به معنای محل نشستن پادشاه است.
[۱] مفردات، راغب اصفهانی، ص۴۲۸، «عرش».    
واژگان «ارائک»، «سرر»، «عرش» و «کرسی» شناسای تخت در قرآن‌ هستند.


تخت، معادل عرش به معنای محل نشستن پادشاه است.و معادل اریکه به تختی می‌گویند که اطراف آن از هر طرف به صورت سایبان پوشیده باشد
[۲] لسان العرب، ابن منظور، ج۱۰، ص۳۸۸، «ارک».    
و معادل کرسی و سریر یعنی چیزی که بر روی آن می‌نشینند.
[۳] مفردات، راغب اصفهانی، ص۷۰۶، «کرس».    
[۴] مفردات، راغب اصفهانی، ص۲۲۹، «سرر».    
واژگان مورد استفاده در این مدخل «ارائک»، «سریر»، «عرش» و «کرسی» است.


۲.۱ - ارائک

«ارائک» جمع اریکه به معنای تختی است که در حجله نهاده باشند.
[۵] مقاییس اللغه، ابن فارس، ج۱، ص۸۴.    
[۶] الصحاح، جوهری، ج۴، ص۱۵۷۲.    
[۷] لسان العرب، ابن منظور، ج۱۰، ص۳۸۸، «ارک».    
برخی اصل در معنای «ا ـ ر ـ ک» را آرامش و رفع اضطراب دانسته و گفته‌اند: اریکه چیزی است که به آرامش متصف است و از همین رو به هر آنچه برای اقامت و راحتی عروس مهیا گشته اریکه می‌گویند.
[۸] التحقیق، ج۱، ص۷۱، «ارک».
بیشتر واژه شناسان «اریکه» را بر حسب قاعده، عربی و مشتق از «ارک»،
[۹] مفردات، راغب اصفهانی، ص۱۶.    
[۱۰] لسان العرب، ابن منظور، ج۱۰، ص۳۸۸.    
بعضی به احتمال برگرفته از ریشه‌ای ایرانی و برخی نیز دارای معنای مشترکی در عربی و فارسی دانسته‌اند.
[۱۱] لغت نامه، ج۴، ص۵۶۸۵، «تخت».
ارائک در قرآن ۵ بار درباره تختهای بهشتی به کار رفته است.

۲.۲ - سرر

«سرر» جمع سریر به معنای تختی است که دارنده نعمت از سر شادی و سرور بر آن می‌نشیند.
[۱۲] مفردات، راغب اصفهانی، ص۲۲۹.    
[۱۳] التحقیق، ج۵، ص۱۰۳، «سرر».
برخی آن را جایگاهی رفیع و معمولا همراه با سرور و شادی دانسته‌اند.
[۱۴] مجمع البیان، طبرسی، ج۱۰، ص۳۷۷.    
سرر ۶ بار در قرآن به کار رفته که ۵ بار آن مربوط به بهشت و یک بار درباره تختهای دنیاست.

۲.۳ - عرش

«عرش» در اصل به معنای خانه سقف دار است و به محل نشستن سلطان به اعتبار علو آن اطلاق شده و کنایه از عزت، حکومت و مملکت است. این واژه بدون در نظر گرفتن مشتقاتش ۲۶ بار در قرآن آمده و ۲۱ مورد آن درباره عرش پروردگار است. عرش الهی کنایه از مقامی است که زمام امور عوالم در آنجا جمع و هر تدبیری از آنجا صادر می‌شود.
[۱۵] تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۱۵، ص۵۷.    


۲.۴ - کرسی

«کرسی» از کرس به معنای اصل و اساس و در نظر عرف نام چیزی است که بر روی آن می‌نشینند.
[۱۶] مفردات، راغب اصفهانی، ص۷۰۶، «کرس».    
گفته شده: به معنای تخت پایه کوتاهی است که سلاطین در مواقع عادی بر آن می‌نشسته‌اند، در برابر عرش به معنای تخت پایه بلندی که در جلسات رسمی و تشریفاتی بر آن می‌نشسته‌اند.
[۱۷] تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۹، ص۲۸۰.    
آرتور جفری به نقل از فرانکل واژه کرسی را برگرفته از زبان آرامی می‌داند. این واژه دو بار در قرآن آمده که یک مورد در رابطه با خداوند
[۱۸] بقره/سوره۲، آیه۲۵۵.    
و مراد از آن علم خدا یا ملک خداست و برخی گفته‌اند: اسم فلکی محیط بر افلاک است.
[۱۹] مفردات، راغب اصفهانی، ص۴۲۸.    
مورد دیگر درباره سلیمان علیه‌السّلام است.
قرآن کریم در آیاتی که شامل واژگان بالاست به جز عرش و کرسی الهی که مدخلهای مستقلی هستند از تخت سلیمان، ملکه سبا، یوسف، و تختهای بهشتی یاد کرده است. از این موارد، موضوع تختهای بهشتی به دلیل توجه ویژه آیات بهشت به آن، در این مقاله عنوانی مستقل یافته و دیگر موارد، بدین شرح است.

۱. ↑ مفردات، راغب اصفهانی، ص۴۲۸، «عرش».    
۲. ↑ لسان العرب، ابن منظور، ج۱۰، ص۳۸۸، «ارک».    
۳. ↑ مفردات، راغب اصفهانی، ص۷۰۶، «کرس».    
۴. ↑ مفردات، راغب اصفهانی، ص۲۲۹، «سرر».    
۵. ↑ مقاییس اللغه، ابن فارس، ج۱، ص۸۴.    
۶. ↑ الصحاح، جوهری، ج۴، ص۱۵۷۲.    
۷. ↑ لسان العرب، ابن منظور، ج۱۰، ص۳۸۸، «ارک».    
۸. ↑ التحقیق، ج۱، ص۷۱، «ارک».
۹. ↑ مفردات، راغب اصفهانی، ص۱۶.    
۱۰. ↑ لسان العرب، ابن منظور، ج۱۰، ص۳۸۸.    
۱۱. ↑ لغت نامه، ج۴، ص۵۶۸۵، «تخت».
۱۲. ↑ مفردات، راغب اصفهانی، ص۲۲۹.    
۱۳. ↑ التحقیق، ج۵، ص۱۰۳، «سرر».
۱۴. ↑ مجمع البیان، طبرسی، ج۱۰، ص۳۷۷.    
۱۵. ↑ تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۱۵، ص۵۷.    
۱۶. ↑ مفردات، راغب اصفهانی، ص۷۰۶، «کرس».    
۱۷. ↑ تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۹، ص۲۸۰.    
۱۸. ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۵۵.    
۱۹. ↑ مفردات، راغب اصفهانی، ص۴۲۸.    


فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تخت».    



جعبه ابزار