• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تغییر جنسیت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تغییر جنسیت یعنی تبدیل ماهوى هریک از مرد و زن به دیگرى و اصلاح جنسیت انسانهاى دو جنسى با عمل جراحى و مانند آن.
هر انسانى در واقع از نظر جنسیت یا مرد است و یا زن- هرچند برخى احتمال‏ وجود جنس سومى را که نه مرد باشد و نه زن بلکه محل اجتماع هر دو عنوان باشد، مطرح کرده‏اند- لیکن بعضى افراد برحسب ظاهر، هویت دو جنسى دارند.
اینان دوگونه‏اند:
۱. اشخاصى که یک جنسیت در آنان پنهان و جنسیت دیگر آشکار است، مانند کسى که در آغاز تولد به ظاهر پسر بوده، لیکن با گذشت زمان، نشانه‏هاى زن بودن در او نمایان گشته است؛ به‏گونه‏اى که متخصصان فن بر زن بودن وى گواهى داده و وجود آلت تناسلى را در او همچون قطعه گوشتى زاید شبیه آلت دانسته‏اند.
عکس آن نیز ممکن است.
۲. اشخاصى که آلت تناسلى مرد و زن، هر دو را دارند. در فقه از چنین کسى به خنثى تعبیر شده است و از دیرباز در کلمات فقها به تبعیت روایات، مطرح است.
خنثى بر دو گونه است: مشکل و غیر مشکل. جنسیت خنثاى مشکل- به دلیل عدم وجود علائم شرعى در وى که بتوان به یکى از دو جنس زن و مرد ملحق کرد- معلوم نیست. به همین دلیل احکام ذکر شده در فقه درباره او مبتنى بر احتیاط است؛ برخلاف خنثاى غیر مشکل که جنسیت وى به دلیل وجود علائم شرعى، شناخته شده است و در نتیجه به یکى از دو جنس مرد یا زن ملحق مى‏شود.
تغییر (یا اصلاح) جنسیت افراد دو جنسى از هر دو قسم یاد شده (خنثى و غیر خنثى) ممکن، بلکه در خارج واقع شده است؛ لیکن آیا تغییر حقیقى نسبت به کسى که در یک جنس کامل است امکان دارد یا نه؟ علم پزشکى نه تنها وقوع آن را نفى مى‏کند بلکه آن را ممکن نمى‏داند.
[۱] حقوق خانواده ۱ج، ص۳۸.
عنوان تغییر جنسیت از مباحث جدید در دانش پزشکى است که فقها در بخش مسائل مستحدثه به برخى احکام آن اشاره کرده‏اند.




تغییر جنسیت افراد دو جنسیتى بنابر تصریح گروهى فى نفسه جایز است. البتّه از مقدمات حرام آن همچون لمس و نظر به عورت- جز به اندازه‏اى که ضرورت اقتضا مى‏کند- باید اجتناب کرد.
تغییر جنسیت نوع اوّل از افراد دو جنسیتى، در حقیقت آشکار کردن واقعیت پوشیده است نه تغییر ماهوى؛ بنابراین با آشکار شدن جنس واقعى فرد، احکام آن بر او مترتب مى‏گردد، بلکه اگر پیش از حصول تغییر ظاهرى، علم به جنسیت واقعى پیدا شود احکام آن جارى مى‏گردد.
تغییر جنسیت در خنثاى غیر مشکل نیز- که جنسیت او به سبب علائم شرعى محرز است- با عمل جراحى به منظور الحاق وى به جنسى که علائم شرعى اقتضا مى‏کند، در واقع تغییر جنسیت نیست. در خنثاى مشکل اگر عمل جراحى سبب بروز تنها آثار و خواص یکى از دو جنس گردد، خنثى به همان جنس ملحق و مشمول احکام آن مى‏گردد.
البتّه در هیچ یک از اقسام یاد شده، تغییرى در جنسیت فرد به معناى نخست حاصل نشده، بلکه با عمل جراحى امورى که پنهان بوده آشکار گشته است که همان معناى دوم از تغییر جنسیت است.
تغییر جنسیت در اشخاص تک جنسیتى بر فرض امکان آن آیا از نظر شرع جایز است یا نه؟ مسئله محل اختلاف است. بر فرض امکان و تحقق این نوع تغییر که حقیقتا عنوان تغییر جنسیت بر آن صادق است، مسائل و فروع بسیارى در ارتباط با ارث، نسب، زوجیت و جز آن مطرح است که بخشى از آنها از سوى برخى مورد توجّه و بررسى قرار گرفته است
[۶] فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ج۷، ص۹۱-۱۱۳.
[۷] مجلة فقه اهل البیت، شماره ج۱۳، ص۲۳-۵۵.



 
۱. حقوق خانواده ۱ج، ص۳۸.
۲. تحریر الوسیلة ج۲، ص۶۲۶-۶۲۸.    
۳. ارشاد السائل ص۱۷۰.    
۴. صراط النجاة ج۱، ص۳۳۰.    
۵. صراط النجاة ج۱، ص۳۵۶.    
۶. فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ج۷، ص۹۱-۱۱۳.
۷. مجلة فقه اهل البیت، شماره ج۱۳، ص۲۳-۵۵.




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۵۲.    



جعبه ابزار