تقوا و آخرت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از بهترین توشه‌های
آخرت برای
انسان تقوا می‌باشد.
تقوا، توشه‌ای نیک برای
آخرت است:
«الحج اشهر معلومـت فمن فرض فیهن الحج فلا رفث ولا فسوق ولا جدال فی الحج وما تفعلوا من خیر یعلمه الله وتزودوا فان خیر الزاد التقوی واتقون یـاولی الالبـب؛
گناهی بر شما نیست که از فضلِ پروردگارتان (و از منافع اقتصادی در
ایّام حج) طلب کنید (که یکی از منافع
حج، پی ریزیِ یک اقتصادِ صحیح است). و هنگامی که از «
عرفات»
کوچ کردید،
خدا را نزد
مشعَر الحرام یاد کنید! او را یاد کنید همان‌طور که شما را
هدایت نمود و قطعاً شما پیش از این، از گمراهان بودید.»
تزودوا فان خیر الزاد التقوی ...، توشه بگیرید که بهترین توشه‌ها
پرهیزکاری است. در معنای این جمله دو قول است:
۱. خطاب متوجه به مردمی است که خود را به نام صاحبان
توکل به
خدا شناسانده و توشه و ذخیره‌ای نداشتند و می‌گوید شما باید برای خود
غذا و توشه ذخیره کنید و
زحمت خودتان را به دوش دیگران نیندازید ولی بدانید که بهترین توشه‌ها
تقوی و پرهیزکاری است.
۲. از اعمال صالحه و کارهای نیک توشه بردارید که بهترین توشه‌ها تقوی است. ذکر این جمله پس از بیان
احکام حج برای بیان این مطلب است که موقعیت حج سزاوارترین و بهترین وقتی است که در آن باید اعمال نیک انجام داده و از آنها توشه گرفت. و اتقون یا اولی الالباب...، ای صاحبان
عقل و
بصیرت در آنچه امر کرده یا نهی نموده‌ام پرهیزکاری را پیشه کنید.
در اینجا به مسائل معنوی حج، و آنچه مربوط به
اخلاص است اشاره کرده، می‌فرماید: آنچه را از کارهای خیر انجام می‌دهید خدا می‌داند (و ما تفعلوا من خیر یعلمه الله). چه پاداشی برای نیکوکاران با
ایمان از این بالاتر که بدانند هر کار نیکی را انجام می‌دهند خدا از آن با خبر است، و مولی و معبود آنان، حاضر و ناظر می‌باشد و این بسیار لذتبخش است که اعمال خیر در محضر او انجام می‌شود و این پاداشی است قبل از پاداشهای معنوی و مادی دیگر که خداوند
عالم و آگاه به آنها می‌دهد. و در ادامه همین مطلب می‌فرماید: زاد و توشه تهیه کنید که بهترین زاد و توشه‌ها پرهیزکاری است و از من به پرهیزید‌ای صاحبان
عقل (و تزودوا فان خیر الزاد التقوی و اتقون یا اولی الالباب).
بسیاری از مفسران گفته‌اند که این
آیه اشاره به گروهی می‌کند (به گفته بعضی گروهی از مردم
یمن بودند) که وقتی برای
زیارت خانه خدا حرکت می‌کردند هیچگونه زاد و توشه‌ای با خود بر نمی‌داشتند، و حتی اگر زاد و توشه‌ای با خود داشتند به هنگام
احرام به دور می‌ریختند و می‌گفتند ما به زیارت
خانه خدا می‌رویم چگونه ممکن است به ما غذا ندهد (و گاه به همین جهت خود را به زحمت می‌افکندند و یا محتاج به
سؤال از این و آن می‌شدند)
قرآن این
تفکر غلط را نفی می‌کند و می‌گوید زاد و توشه برای خود تهیه کنید ولی در عین حال آنها را به مساله معنوی مهمتری
ارشاد کرده، می‌گوید: که ما ورای این زاد و توشه زاد و توشه دیگری است که باید برای
سفر آخرت فراهم گردد و آن پرهیزکاری و تقوا است.
این جمله ممکن است اشاره لطیفی به این
حقیقت بوده باشد که در سفر حج موارد فراوانی برای تهیه زادهای معنوی وجود دارد که باید از آن
غفلت نکنید در آنجا
تاریخ مجسم
اسلام است و صحنه‌های زنده
فداکاری ابراهیم (علیه‌السلام) قهرمان
توحید و جلوه‌های خاصی از مظاهر
قرب پروردگار دیده می‌شود که در هیچ جای دیگر
جهان نیست آنها که روحی بیدار و اندیشه‌ای زنده دارند می‌توانند برای یک
عمر از این سفر بی نظیر روحانی توشه معنوی فراهم سازند.
قابل توجه اینکه به دنبال این مطلب باز دستور به تقوا می‌دهد و روی سخن را به اولی الالباب یعنی صاحبان مغز و
اندیشه می‌کند آری آنها هستند که
روح حج را درک می‌کنند و از این برنامه عالی تربیتی حداکثر بهره‌برداری را می‌نمایند در حالی که دیگران تنها از قشر و
پوست آن سهمی دارند و روح حج را درک نمی‌کنند.
آری صاحبان مغز و اندیشمندان‌اند که
آثار تقوا و پرهیزکاری را در فرد و
جامعه درک می‌کنند.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تقوا و آخرت».
