جهل به حق (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جهل به حق
۸۴. جهل اکثر مشرکان، به حق:
«ام اتخذوا من دونه ءالهة... بل اکثرهم لا یعلمون الحق...
آیا آنها جز
خدا معبودانی برگزیدند؟...اما اکثر آنها حق را نمی‌دانند...»
در این آیه یکی دیگر از احتمالات منافی با
معاد و حساب دفع شده و آن عبارت است از اینکه آلهه‌ای به جای خدا بگیرند و آنها را بپرستند و از
عبادت و
ولایت خدا که مستلزم معاد و بازگشت به سوی او و نیز مستلزم حساب او است بی نیاز شوند، و نیز از تکلیف وجوب
اجابت دعوت انبیایش آسوده گردند. آیه شریفه این
احتمال را چنین دفع نمود که : هیچ برهان و دلیل قاطعی بر آن ندارند، و در مقام
مخاصمه با آنان بر آمده است.
نخست می‌گوید: «آیا آنها جز خدا معبودانی برای خود انتخاب کرده‌اند؟! بگو دلیل خود را بیاورید.»
اشاره به اینکه اگر از دلیل گذشته دائر به اینکه نظام عالم هستی دلیل بر
توحید است صرف نظر کنید لااقل هیچگونه دلیلی بر اثبات
شرک و الوهیت این خدایان وجود ندارد، انسان عاقل چگونه مطلبی را بی دلیل می‌پذیرد؟ سپس به آخرین دلیل اشاره کرده می‌گوید: «این تنها من و همراهانم نیستند که سخن از توحید می‌گویند، بلکه تمام پیامبران و مؤ منان پیشین نیز همه موحد بودند.»
این همان دلیلی است که دانشمندان عقائد تحت عنوان
اجماع و
اتفاق پیامبران بر مساله یگانگی خدا ذکر کرده‌اند. و از آنجا که ممکن است گاهی کثرت
بت پرستان (مخصوصا در شرائط زندگی مسلمانان در
مکه که
سوره انبیاء ناظر به آن است) برای بعضی مانع از
پذیرش توحید گردد، چنین اضافه می‌کند: «اما اکثر آنها حق را نمی‌دانند لذا از آن روی گردانند.»
همیشه مخالفت کردن اکثریت نادان در بسیاری از جامعه‌ها دلیلی بوده است، برای
اعراض ناآگاهان، و
قرآن در بسیاری از آیات، چه آیاتی که در سوره‌های مکی نازل شده یا سوره‌های مدنی تکیه بر این اکثریت را شدیدا محکوم کرده است، و برای آن هیچگونه ارزشی قائل نیست، بلکه معیار را دلیل و منطق می‌شمرد.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «جهل به حق».
