• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حافظان قرآن•

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حافظان قرآن، ازبرکنندگان قرآن را می‌گویند.



حافظان قرآن کریم بر کسانی اطلاق می‌شود که آیات قرآن را در سینه حفظ دارند.


گاهی از این کسان به «جامعان یا جماع قرآن» و « حاملان قرآن » هم یاد می‌شود.


تشویق‌ها و توصیه و تاکیدهای پیامیر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در باره قرائت و حفظ و تعلیم و تعلم قرآن باعث شد که صحابه بر حفظ قرآن اهتمام ورزند، اما نسبت به اسامی و تعداد کسانی که در زمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم حافظ و جامع همه قرآن بودند، روایات موجود، نام کامل همه آنا را در بر ندارند.


این صورت‌های موجود معمولا دو نوع از حافظان را در بر دارند: آنها که تمام قرآن را کمابیش از حفظ داشتند، و آنها که علاوه بر این، از طرف پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم مامور به تدریس قرآن هم بوده‌اند. مثلا در حدیثی آمده که پیامبر فرمود: قرآن را از چهار نفر فرا یگیرید: عبدالله بن مسعود ، سالم مولی ابن حذیفه ، معاذ بن جبل و ابی بن کعب . اما این حدیث دلالت ندارد که معلمان قرآن منحصر در این چهار نفر هستند، و شاید منظور این بوده که در جمع صحابه در مدینه این چهار نفر (دو تن از مهاجران و دو تن از انصار ) مامور آموزش قرآن بوده‌اند.
و اما در مورد آنچه بخاری از انس بن مالک خادم رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نقل می‌کند که: "وفات یافت نبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و قرآن را جمع نکردند مگر چهار نفر: ابی بن کعب، معاذ بن جبل، زید بن ثابت و ابوزید "، صاحبنظران این امر را مخالف واقع دانسته و در توجیه آن مطالب مختلفی ذکر کرده‌اند.


بررسی بیشتر در احادیث و روایات مختلف، اسامی حاملان قرآن را چنین بدست می‌دهد:
۱. از میان مهاجران: ابوبکر (م ۱۳ق)، عمر (م ۳۵ ق)، عثمان (م ۳۵ ق)، علی علیه‌السّلام (م ۴۰ ق)، طلحه (م ۳۶ ق)، سعد بن ابی وقاص (م ۵۶ ق)، عبدالله بن مسعود (م ۳۲ ق)، سالم مولی ابی حذیفه، حذیفة بن یمان (م ۳۶ ق)، عبدالله بن عباس ، عبدالله بن عمر (م ۷۳ ق)، عبدالله بن عمرو ، عمرو بن عاص (م ۴۳ ق)، عبالله بن زبیر ، عبدالله بن سائب (م ۶۸ ق)، ابوموسی اشعری ، ابوهریره (م ۵۹)، معاویه (م ۶۰)، تمیم بن اوس الداری (م ۴۰ ق)، عقبة بن عامر (م ۵۸ ق).
۲. از زنان پیامبر علیه‌السّلام : عایشه (م ۵۸ ق)، حفصه ، ‌ ام سلمه (م ۵۹ ق).
۳. از انصار : ابی بن کعب (م ۲۱ ق)، معاذ بن جبل، ابو حلیمه معاذ (م ۲۵ ق)، زید بن ثابت (م ۴۵ ق)، سعد بن عبید (م ۱۶ق)، مجمع بن جاریه ، انس بن مالک (م ۹۳ ق)، ابوزید قیس بن السکن ، عبادة بن صامت ، ابوایوب (م ۵۲ ق)، ابوالدرداء (م ۳۳ ق)، فضالة بن عبید (م ۵۳ ق)، مسلمة بن مخلد (م ۶۲ ق)، ‌ ام ورقه بنت عبدالله بن حارث .
البته کسان بسیاری هم بوده‌اند که قرائتشان به دست ما نرسیده است.
[۱] اشیقر، محمدعلی، لمحات من تاریخ القرآن، ص۱۱۳.
[۳] عاملی، جعفر مرتضی، ۱۹۴۴ -، حقایق هامة حول القرآن الکریم، ص۸۹.
[۴] رامیار، محمود، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، ص(۲۴۷-۲۵۷).



جمع حفظی قرآن .


۱. اشیقر، محمدعلی، لمحات من تاریخ القرآن، ص۱۱۳.
۲. زرقانی، محمد عبد العظیم، ۱۹۴۸- م، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۱، ص(۲۴۱-۲۴۵).    
۳. عاملی، جعفر مرتضی، ۱۹۴۴ -، حقایق هامة حول القرآن الکریم، ص۸۹.
۴. رامیار، محمود، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، ص(۲۴۷-۲۵۷).



فرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «حافظان قرآن».    



جعبه ابزار