حظ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَظّ: (حَظًّا مِّمّا ذُكِّرُواْ) به معنى «بهره و
نصیب» است.
آیه مورد بحث درباره پيمان‌شكنيهاى
یهود و
نصاری سخن مى‌گويد و با تحريفاتى كه در
کتاب آسمانی خود به عمل آوردند قسمتهاى قابل ملاحظه‌اى از آيات و دستورات الهى را، يعنى بهره خود را از آنچه به آنها يادآورى شده بود، به دست فراموشى سپردند.
به موردی از کاربرد حظ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(فَبِما نَقْضِهِم مِّيثاقَهُمْ لَعنّاهُمْ وَ جَعَلْنا قُلُوبَهُمْ قَاسيَةً يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَن مَّواضِعِهِ وَ نَسُواْ حَظًّا مِّمّا ذُكِّرُواْ بِهِ وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلى خآئِنَةٍ مِّنْهُمْ إِلاّ قَليلًا مِّنْهُمُ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنينَ) «ولى بخاطر پيمان شكنى آنها، از
رحمت خويش دورشان ساختيم؛ و دلهاى آنان را سخت و پر
قساوت نموديم؛ آنها كلمات الهى را از موردش
تحریف مى‌كنند؛ و بخشى از آنچه را به آنها گوشزد شده بود، فراموش كردند؛ و پيوسته از خيانتى تازه از آنها آگاه مى‌شوى، مگر عده كمى از آنان؛ ولى از آنها درگذر و صرف نظر كن، كه
خداوند نيكوكاران را دوست مى‌دارد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
بنی اسرائیل به ورطه تحریف نيفتادند مگر به خاطر اينكه دستشان از حقائق روشن
دین بريد،
(وَ نَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ)، و معلوم است كه اين حظى كه فراموش كردند قسمتى از اصول دينيشان بوده كه سعادتشان دائر مدار آن اصول بوده، اصولى كه هيچ چيزى جاى آن را اشغال نكرد مگر آنكه
شقاوت دائمى را عليه آنان مسجل نمود مثل اينكه بجاى منزه دانستن خداى تعالى از داشتن شبيه كه يكى از
اصول دین،
توحید است مرتكب
تشبیه شدند، و يا
موسی را
خاتم انبیا شمردند، و شريعت
تورات را براى ابد هميشگى پنداشتند، و
نسخ و
بداء را
باطل دانستند، و گرفتار عقائد باطل غير اينها شدند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « حظ »، ص۵۳۷.
