• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حکم غیابی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حکم غیابى حکم صادر شده علیه طرف غایب است.




به رأیى که حاکم شرع در غیاب مدّعی علیه، علیه او صادر مى‌کند حکم غیابى گویند و از آن در باب قضاء سخن گفته‌اند.



حکم غیابى در دو صورت به شرح زیر متصور است:

۲.۱ - صورت نخست


۱. مدّعى با حضور نزد حاکم طرح دعوا مى‌کند. در پى آن، حاکم مدّعی علیه را به دادگاه فرا مى‌خواند. وى یا مطلقا از حضور در دادگاه خوددارى مى‌کند و یا از حضور نزد این قاضى خاص امتناع مى ورزد و با طرح دعوا نزد قاضى اى دیگر موافق است. در فرض نخست، قاضى از مدّعى حضور شهود را مطالبه مى‌کند، که پس از شهادت گواهان و اثبات دعوا نزد قاضى، وى اقدام به صدور حکم غیابى علیه طرف دیگر دعوا مى‌کند و این حکم در حق او نافذ است. در فرض دوم، آیا به خواست مدّعی علیه ترتیب اثر داده مى‌شود یا نه، بلکه بر او واجب است نزد قاضى تعیین شده از سوى مدّعى حضور یابد مسئله اختلافى است. برخى گفته‌اند: در این صورت به قرعه رجوع مى‌شود.

۲.۲ - صورت دوم


۲. هرکدام از متخاصمین در شهرى به قاضى اى مراجعه مى‌کند و هریک از دو قاضى علیه طرف غایب حکم صادر مى‌کند.
در نتیجه حکم نسبت به هر دو غیابى خواهد بود. در این صورت کدام یک از دو حکم نافذ است؟ اگر حکمى که ابتدا صادر شده مشخص باشد، به آن عمل مى‌شود، و اگر معلوم نباشد، به قرعه رجوع مى‌گردد، و با علم به صدور هر دو حکم در یک زمان، در صورتى که یکى از آن دو اعلم از دیگرى باشد، رأى اعلم مقدم مى‌شود و در صورت تساوى هر دو در علم، بنابر قول برخى، مقتضاى قاعده، سقوط هر دو، و مراجعه به قاضى سوم مرضىّ الطرفین است.
برخى در این صورت نیز رجوع به قرعه را لازم دانسته‌اند.
[۱] کتاب القضاء (گلپایگانى) ج۱ ص۱۱۷ تا۱۲۰
[۲] الدرّ النضید ج۲ ص۳۷۹ و۳۸۰
البته در موارد حکم غیابى، طرف غایب، پس از آگاهى از آن مى‌تواند به حکم اعتراض کند.
[۳] تحریر المجلّة ۲ قسم ۲ ص۱۹۱



 
۱. کتاب القضاء (گلپایگانى) ج۱ ص۱۱۷ تا۱۲۰
۲. الدرّ النضید ج۲ ص۳۷۹ و۳۸۰
۳. تحریر المجلّة ۲ قسم ۲ ص۱۹۱




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام جلد۳ صفحه ۳۵۷ و۳۵۸.    


رده‌های این صفحه : فقه




جعبه ابزار