دعوت قوم ثمود به تقوا (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

طبق آیات قرآن کریم حضرت صالح (علیه‌السلام) قوم ثمود را به رعایت تقوا و پرهیز از گناه دعوت می‌کرد.

---

صالح (علیه‌السّلام) قوم ثمود را، به رعایت تقوای الهی و پرهیز از گناه دلسوزانه دعوت و سفارش می‌کرد:
«ثم انشانا من بعدهم قرنـا ءاخرین• فارسلنا فیهم رسولا منهم ان اعبدوا الله ما لکم من الـه غیره افلا تتقون؛ سپس جمعیت دیگری را بعد از آنها به وجود آوردیم.• و در میان آنان رسولی از خودشان فرستادیم که: خدا را بپرستید؛ جز او معبودی برای شما نیست؛ آیا (با این همه، از شرک و بت پرستی) پرهیز نمی‌کنید؟!»
«کذبت ثمود المرسلین• اذ قال لهم اخوهم صــلح الا تتقون• فاتقوا الله واطیعون• فاتقوا الله واطیعون؛ قوم ثمود رسولان (خدا) را تکذیب کردند،• هنگامی که صالح به آنان گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟!• ...• پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید!•...• پس از خدا بترسید و مرا اطاعت کنید!»

---

پنجمین بخش از داستان انبیاء که در این سوره آمده، سرگذشت فشرده و کوتاهی از قوم ثمود و پیامبرشان صالح است که در سرزمینی به نام وادی القری میان مدینه و شام می‌زیستند، و زندگی مرفهی داشتند اما بر اثر سرکشی و طغیان، چنان از میان رفتند که امروز اثری از آنها باقی نیست.

---

سرآغاز این داستان کاملا شبیه داستان قوم عاد و نوح است، و نشان می‌دهد چگونه تاریخ تکرار می‌گردد، می‌فرماید: قوم ثمود رسولان خدا را تکذیب کردند (کذبت ثمود المرسلین). چرا که همه دعوت واحدی داشتند و تکذیب پیامبرشان صالح در حقیقت تکذیب همه رسولان بود. و بعد از ذکر این اجمال به تفصیل پرداخته، می‌گوید: در آن هنگام که برادر دلسوزشان صالح به آنها گفت: آیا پرهیزگاری پیشه نمی‌کنید؟! (اذ قال لهم اخوهم صالح ا لا تتقون).
او که هادی و راهنمای مهربانی همچون یک برادر بود، برتری جویی و منافع مادی در نظر نداشت، و به همین جهت قرآن از او تعبیر به اخوهم کرده، دعوت خود را مانند همه انبیای الهی از تقوی و احساس مسئولیت آغاز کرد.
سپس برای معرفی خویش می‌گوید: من برای شما فرستاده‌ای امینم، و سوابق من در میان شما شاهد گویای این مدعا است (انی لکم رسول امین). بنابراین تقوا پیشه کنید و از خدا بترسید و مرا اطاعت کنید، که جز رضای خدا و خیر و سعادت شما چیزی برای من مطرح نیست (فاتقوا الله و اطیعون).

---

این آیات به بحث پیرامون اقوام دیگری که بعد از نوح (علیه‌السلام) بر سر کار آمدند پرداخته و منطق آنها را که هماهنگ منطق کفار پیشین بوده، و همچنین سرنوشت دردناکشان را شرح می‌دهد، و بحث‌هایی را که در آیات گذشته ذکر شد تکمیل می‌کند.
نخست می‌گوید: ما بعد از آنها جمعیت دیگری را به وجود آوردیم و قوم تازه‌ای به روی کار آمدند (ثم انشانا من بعدهم قرنا آخرین). قرن از ماده اقتران به معنی نزدیکی است، لذا به جمعیتی که در عصر واحد زندگی می‌کنند قرن گفته می‌شود، و گاه به زمان آنها نیز قرن می‌گویند، اندازه‌گیری مدت قرن به سی سال یا صد سال صرفا جنبه قراردادی دارد و تابع سنت‌های اقوام مختلف می‌باشد. از آنجا که بشر نمی‌تواند بدون یک رهبر الهی باشد خداوند پیامبر بزرگی را برای نشر دعوت توحید و آئین حق و عدالت به سوی آنها فرستاد چنان که آیه بعد می‌گوید: ما در میان آنها رسولی از خودشان فرستادیم که پروردگار یکتا را بپرستید و جز او معبودی برای شما نیست (فارسلنا فیهم رسولا منهم ان اعبدوا الله ما لکم من اله غیره). این همان چیزی بود که نخستین پایه دعوت همه پیامبران را تشکیل می‌داد این ندای توحید بود که زیر بنای همه اصلاحات فردی و اجتماعی است. سپس این رسول الهی برای تاکید بیشتر به آنها می‌گفت: آیا در برابر این دعوت صریح باز هم از شرک و بت پرستی پرهیز نمی‌کنید (ا فلا تتقون).

---