دوران بین جزئیت و قاطعیت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دوران بین
جزئیت و
قاطعیت به معنی
تردید در
جزء بودن یا قاطعِ
هیئت اتصالیه بودنِ یک چیز است.
دوران بین جزئیت و قاطعیت از اقسام
شبهه مقرون به علم اجمالی است و آن هنگامی است که در جزئیت چیزی برای
مامور به و یا قاطعیت آن شک شود؛ مانند گفتن
استعاذه در
نماز بعد از
تکبیرة الاحرام و قبل از
قرائت حمد که تردید وجود دارد آیا از اجزای نماز است یا قاطع آن،و سبب به هم خوردن هیئت اتصالیه نماز می گردد.
"
صاحب کفایه " در این باره می گوید: این مورد از قبیل
دوران امر بین محذورین نیست تا مجرای
اصل تخییر باشد، بلکه از قبیل
دوران امر بین متباینین بوده و مجرای
اصل احتیاط است، زیرا در دوران بین محذورین، امکان
احتیاط وجود ندارد، از این رو،
اصالت تخییر جاری می شود. اما در مورد بحث، احتیاط امکان دارد و می توان نماز را یک بار با استعاذه و بار دیگر بدون آن، اقامه کرد. به خلاف "
شیخ انصاری " که این مورد را از موارد دوران بین محذورین دانسته و حکم به
تخییر می کند.
جزء و
شرط، وجودشان در مأموربه دخالت دارد؛ اما
مانع و
قاطع، عدمشان در مأمور به دخالت دارد. فرق مانع با قاطع این است که مانع با اصل
ماهیت مأموربه سازگار نیست اما قاطع با هیئت اتصالیه ای که در ماموربه معتبر است، منافات دارد.
آخوندخراسانی، محمدکاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص ۴۲۳
مکارم شیرازی، ناصر، انوارالاصول، ج ۳، ص ۲۰۹
ذهنی تهرانی، محمد جواد، تحریرالفصول، ج ۵،۶، ص ۷۲۰
فاضل لنکرانی، محمد، ایضاح الکفایة، ج ۵، ص ۱۲۹
حیدری، علی نقی، اصول الاستنباط، ص ۲۶۰
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
