• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رمد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ورم کردن چشم و دردمند شدن آن را رَمَد گویند. از آن به مناسبت در بابهایى نظیر طهارت، صلات، صوم و حجر سخن گفته‏اند.




رمد نوعى بیمارى چشمى است؛ از این رو، در فقه به آن به عنوان مصداقى از بیماریها نگریسته شده و متعلق احکام متناسب با بیمارى قرار گرفته است که به نمونه‏هایى از آن در ابواب یاد شده اشاره مى‏کنیم.



احکام مرتبط با رمد در باب طهارت

۲.۱ - وضو و غسل مبتلا به رمد



۲.۱.۱ - تیمم بدل از وضو و غسل


با ضرر داشتن آب براى مکلّف، وظیفه او از وضو و غسل به تیمّم منتقل مى‏شود؛ از این رو، شخص مبتلا به رمد، در صورتى که شستن صورت به چشمش زیان مى‏رساند، وظیفه‏اش تیممّ است. لیکن چنانچه آب تنها براى چشم زیان داشته باشد و شستن باقى صورت، ضررى به چشم نرساند، در انتقال به تیمّم اختلاف است. بنابر قول بسیارى از فقها، وظیفه مکلّف در این صورت به تیمّم انتقال مى‏یابد؛
[۳] مصباح الهدى‏ ج۴، ص۲۹.
[۴] العمل الأبقى‏ ج۲، ص۲۶۰-۲۶۱.

بلکه این قول به ظاهر کلمات فقها نسبت داده شده است.
[۶] مفتاح الکرامة ج۱، ص۴۷۷.


۲.۱.۲ - حکم زخم و جبیره


برخى، حکم زخم و جبیره را بر آن جارى و شستن صورت و اطراف چشم را لازم دانسته‏اند.
در اینکه گذاشتن پارچه‌اى تمیز بر روى چشم و مسح بر روى آن نیز لازم است یا نه، اختلاف است.
[۸] العروة الوثقى‏ ج۱، ص۴۴۶.


۲.۱.۳ - جمع بین تیمم و جبیره


برخى نیز احتیاط را در جمع بین تیمّم و وضو یا غسل جبیره‌اى دانسته‏اند.
[۹] وسیلة النجاة، ص۳۵.
[۱۰] العروة الوثقى‏ ج۱، ص۴۴۵-۴۴۶.


۲.۲ - ترک مداوای رمد


ترک مداواى بعضى بیماریها از جمله بیمارى رمد، در فرض امکان صبر و نداشتن خطر، مستحب است.



احکام مرتبط با رمد در باب صلات

۳.۱ - نمازگزاردن به حالت اضطجاع


نمازگزار مبتلا به رمد، چنانچه بیمارى‏اش بهبود نمى‏یابد جز به اضطجاع (به پهلو دراز کشیدن) نماز را به همان حال مى‏خواند هرچند قادر به ایستادن باشد.




۴.۱ - روزه در صورت ضرر داشتن


از شرایط صحت روزه، زیان نداشتن آن براى انسان است. بنابر این، چنانچه روزه موجب تشدید بیمارى رمد گردد، صحیح نیست.




۵.۱ - جواز تصرف تبرعی در اموال


بنابر قول گروهى از فقها، انسان در بیمارى منجر به مرگ نمى‏تواند در افزون بر یک سوم از اموال خود تصرّف تبرعى کند، مانند آنکه آن را به کسى ببخشد. لیکن بیمارى‏اى که چنین وضعیتى ندارد، مانند چشم درد، از این حکم مستثنا و در آن، تصرف در افزون بر یک سوم نافذ است.


 
۱. جواهر الکلام ج۵، ص۱۱۲-۱۱۳.    
۲. مستمسک العروة ج۲، ص۵۴۶.    
۳. مصباح الهدى‏ ج۴، ص۲۹.
۴. العمل الأبقى‏ ج۲، ص۲۶۰-۲۶۱.
۵. التنقیح (الطهارة) ج۵، ص۲۱۷-۲۱۸.    
۶. مفتاح الکرامة ج۱، ص۴۷۷.
۷. الحدائق الناضرة ج۴، ص۲۸۵.    
۸. العروة الوثقى‏ ج۱، ص۴۴۶.
۹. وسیلة النجاة، ص۳۵.
۱۰. العروة الوثقى‏ ج۱، ص۴۴۵-۴۴۶.
۱۱. وسائل الشیعة ج۲، ص۴۰۸.    
۱۲. وسائل الشیعة ج۲۵، ص۲۲۹.    
۱۳. جامع المقاصد ج۲، ص۲۱۱.    
۱۴. العروة الوثقى‌ ج۳، ص۶۱۵.    
۱۵. المبسوط ج۴، ص۴۳.    
۱۶. شرائع الإسلام ج۲، ص۴۸۸-۴۸۹.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۴۱-۱۴۲.    




جعبه ابزار