• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رکن‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آنچه که ترک عمدی یا سهوی آن موجب بطلان عبادت شده و همچنین به هر یک از چهار زاویه کعبه رکن گفته می‌شود که از رکن به معنای نخست در باب صلات و در معنای دوم در باب حج سخن رفته است.




۱- آنچه ترک عمدی یا سهوی آن موجب ‏بطلان عبادت است.
۲- آنچه ترک عمدی آن ‏موجب بطلان عبادت می‏شود.
۳- هر یک از چهار زاویه کعبه را رکن می‌گویند.



اجزاء واجب نماز به رکن و غیررکن تقسیم می‏شود. ارکان نماز بنابر قول مشهور عبارتند از: نیت، قیام، تکبیرة الإحرام، رکوع و سجود.

۲.۱ - رکن بودن نیت


رکن بودن نیت بنابر قول جزء بودن آن است.

۲.۲ - قیام نماز


مراد از قیام، ایستاده بودن هنگام تکبیرة الإحرام و نیز قیام متّصل به رکوع -یعنی از حالت ایستاده به رکوع رفتن- است.برخی، قیام در حال گفتن تکبیرة الإحرام را شرط آن دانسته‏اند، نه جزء مستقل در برابر آن؛ چنان که قیام متّصل به رکوع را از مقوّمات رکوع -که در تحقق آن تأثیرگذار است- دانسته‏اند؛ از این رو آن نیز جزء مستقلی در برابر رکوع نخواهد بود.

۲.۳ - سجده در نماز


مراد از سجود، هر دو سجده است و یک سجده رکن نیست.

۲.۴ - رو به قبله بودن


برخی، رو به قبله بودن را در حال اختیار از ارکان نماز بر شمرده‏اند؛چنان که از برخی قدما رکن بودن قرائت نقل شده است.



در اینکه تنها ترک رکن -به عمد یا سهو- موجب بطلان نماز است یا زیادی آن نیز -از روی عمد یا سهو- نماز را باطل می‏کند، اختلاف است.قول دوم، معروف و مشهور است.

۳.۱ - زیادی در نیت، قیام و تکبیرة الاحرام


در بعضی ارکان همچون نیت، زیادی تصوّر ندارد؛چنان که زیادی قیام با زیادی تکبیرة الإحرام یا رکوع متصوّر است نه به تنهایی.
زیادی تکبیرة الإحرام، هر چند سهوی بنابر مشهور موجب بطلان نماز است.برخی، زیادی سهوی را مبطل ندانسته‏اند.

۳.۲ - زیاد کردن رکوع و سجده


زیاد کردن رکوع و سجود در هر حال موجب بطلان نماز است،جز در نماز جماعت، در صورتی که مأموم پیش از امام از رکوع یا سجده سر بردارد. نظر مشهور در این فرض، وجوب بازگشت و متابعت از امام و قول مقابل آن، استحباب بازگشت است. در اینکه حکم یاد شده به مورد سهو اختصاص داردیا صورت عمد را نیز شامل می‏شود، اختلاف است. قول نخست به مشهور نسبت داده شده است.



هرگاه نمازگزار از روی سهو رکنی را ترک کند، تا زمانی که محل تدارک آن باقی است، می‏تواند آن را تدارک کند و نمازش صحیح است. مراد از محلّ تدارک، داخل نشدن در رکن بعدی است؛ جز تکبیرة الإحرام که محلّ آن عدم دخول در قرائت است. از برخی نقل شده که‏ محلّ تدارک تکبیرة الإحرام، همچون سایر ارکان، داخل نشدن در رکن بعدی (رکوع) است؛ لیکن بر قول اوّل ادعای اجماع شده است.



به هر یک از چهار زاویه کعبه را رکن گفته می‌شود که در باب حج از آن سخن به میان آمده است.



نیت، احرام، طواف، وقوف در عرفات، وقوف در مشعرالحرام و سعی بین صفا و مروه ارکان حج؛ و نیت، احرام، طواف و سعی از ارکان عمره به شمار می‏روند.در رکن بودن تلبیه اختلاف است.



حج با ترک عمدی هر یک از ارکان باطل می‏شود؛جز وقوفین (وقوف در عرفات و مشعر) که ترک سهوی آن دو نیز با هم موجب بطلان حج می‏گردد.
عمره نیز با ترک عمدی هریک از ارکان باطل ‏می‏شود. البته در اینکه نیت در حج و عمره رکن به شمار می‏رود یا نه، اختلاف است.


 
۱. مختلف الشیعة ج۲، ص۱۳۹-۱۴۰.    
۲. جواهر الکلام ج۹، ص۱۵۰.    
۳. العروة الوثقی ج۲، ص۴۷۳.    
۴. مستند العروة ج۵، ص۸۵.    
۵. الوسیلة ص۹۳.    
۶. المبسوط ج۱، ص۱۰۵.    
۷. عوائد الأیام ص۲۶۸.    
۸. جواهر الکلام ج۹، ص۲۳۹-۲۴۱.    
۹. الروضة البهیه ج۱، ص۶۴۴.    
۱۰. العروة الوثقی ج۲، ص۴۳۳.    
۱۱. مستندالعروة ج۴، ص۳.    
۱۲. جواهر الکلام ج۹، ص۲۰۱.    
۱۳. جواهر الکلام ج۹، ص۲۲۰.    
۱۴. العروة الوثقی ج۲، ص۴۶۲.    
۱۵. مستند العروة ج۴، ص۴.    
۱۶. نهایة الإحکام ج۲، ص۲۷-۲۸.    
۱۷. مستمسک العروة ج۷، ص۲۶۹-۲۷۱.    
۱۸. جواهر الکلام ج۱۲، ص۲۳۸-۲۳۹.    
۱۹. مهذب الأحکام ج۱، ص۲۰۸.    
۲۰. الحدائق الناضرة ج۱۵، ص۶۵.    
۲۱. جواهر الکلام ج۱۸، ص۱۳۶.    
۲۲. الجامع للشرائع ص۱۸۰.    
۲۳. الجامع للشرائع ص۱۸۰-۱۸۱.    
۲۴. الروضة البهیة ج۲، ص۲۷۶.    
۲۵. کشف اللثام ج۵، ص۱۹.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۲۶-۱۲۸.    



جعبه ابزار