ریش
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مو هاى دو طرف صورت و چانه مردان را ریش می‌گویند.از آن به مناسبت در بابهاى
طهارت،
صلات،
حج،
تجارت،
حجر،
قصاص و
دیات سخن گفتهاند.
چنانچه
محاسن، کم و سبک باشد به گونهاى که پوست صورت آشکار باشد، رساندن آب به صورت در وضو لازم است؛ اما اگر زیاد و پر باشد، به گونهاى که احاطه به پوست داشته باشد، شستن ظاهر
محاسن کفایت مىکند و رساندن آب به زیر آن لازم نیست.
در وضو شستن آن مقدار از
محاسن که خارج از حدّ
متعارف صورت است واجب نیست.
برخى آن را مستحب دانسته اند
در
وضو چنانچه در کف دست رطوبتى براى
مسح باقى نماند، از رطوبت ریش خود برمى دارد.
برخى گفتهاند: گرفتن رطوبت از ریش، ابرو، و دیگر
اعضای‌وضو براى
مسح مطلقا صحیح است، هرچند کف دست رطوبت داشته باشد.
در
غسل شستن پوست زیر
محاسن واجب است. در اینکه شستن خود
محاسن نیز
واجب است یا نه، اختلاف است.
بازى کردن با ریش در
نماز کراهت دارد.
بنابر
مشهور از
مستحبات قبل از
احرام در
حج تمتع، بلکه به قولى در همه
اقسام حج رها کردن
موی سر و
محاسن از اوّل
ذیقعده است؛ چنان که در
عمره مفرده نیز
مستحب است از یک ماه پیش از به جا آوردن آن، موى سر و ریش خود را کوتاه نکند.
تقصیر با کوتاه کردن موى سر،
محاسن،
شارب و یا چیدن مقدارى از
ناخن تحقق مى یابد.
بنابر قول مشهور، تراشیدن ریش بدون
عذر شرعی حرام است.
برخى، تراشیدن آن را به
احتیاط وجوبیجایز ندانسته اند.
بعضى تنها تراشیدن موهاى
چانه را
حرام دانسته اند. بنابر این قول، در صدق داشتن ریش، گذاشتن موهاى چانه کفایت مىکند؛ در نتیجه تراشیدن باقى صورت محکوم به
حرمت نخواهد بود؛
لیکن برخى دیگر آن را کافى ندانسته اند.
گرفتن
اجرت براى تراشیدن ریش
حرام است.
بلندى ریش باید به اندازهاى باشد که از نظر
عرف، ریش بر آن صدق کند. بنابر این، کوتاه کردن
محاسن در حدى که عنوان ریش داشتن بر آن صادق نباشد حرام است.
گِرد و سبک کردن ریش و گرفتن مقدارى از موهاى گونه و چیدن موهاى زیر چانه و گلو
مستحب است. در ناحیه بلندى
محاسن، افزون بر یک قبضه
کراهت دارد. چنان که بسیار دست به
محاسن کشیدن
کراهت دارد.
در اینکه ریش در آوردن از
نشانه های بلوغ به شمار مىرود یا نه، اختلاف است.
در
جنایت ى که
محاسن و پوست زیر آن آسیب ببیند
قصاص ثابت است؛ لیکن چنانچه
محاسن به تنهایى آسیب ببیند، در ثبوت قصاص اختلاف است.
دیه
محاسن اگر نروید بنابر مشهور
دیه کامل است؛ لیکن اگر بروید در اینکه
ارش ثابت است یا یک سوم دیه کامل، اختلاف است. متأخران قائل به قول نخست اند.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۲۱۷-۲۱۹.
