• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شبهه کعبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



شبهه کعبی، شبهه در وجود حکم تکلیفیِ مباح می باشد.



شبهه کعبی، شبهه‌ای است منسوب به فردی به نام « کعبی » که بر اساس آن، وجود حکم تکلیفی مباح، انکار شده است، با این استدلال که مباحات ذاتی، همگی وجوب عرضی دارند،


وی معتقد است احکام تکلیفی بر چهار قسم است: وجوب ، حرمت ، استحباب و کراهت و یا به تعبیر دیگر، بر دو قسم می‌باشد: وجوب و حرمت.



وی برای مدعای خود به یکی از سه مبنای ذیل استدلال نموده است:

۳.۱ - مقدمیت

به این بیان که فعل مباح ، مقدمه ترک حرام می‌باشد و ترک حرام واجب است، پس فعل مباح هم از باب مقدمه واجب ، واجب می‌گردد؛

۳.۲ - تلازم

به این بیان که ترک حرام با فعل مباح از نظر وجود خارجی تلازم دارد و لازم است که متلازمان ، در حکم نیز یکی باشند، پس فعل مباح نیز مانند ترک حرام، واجب خواهد بود؛

۳.۳ - عینیت

به این بیان که ترک حرام، عین فعل مباح است، بنابراین، وجوب ترک حرام، مساوی با وجوب فعل مباح است چون عین هم هستند.


همان گونه که اشاره شد، می‌توان گفت بر اساس «شبهه کعبی» دو حکم بیشتر وجود ندارد: «وجوب» و «حرمت»، زیرا مستحب و مکروه نیز مانند مباح، مقدمه ترک حرام بوده و واجب می‌شوند.
[۲] محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۲، ص۲۲۵.
[۵] بجنوردی، حسن، منتهی الاصول، ص۳۱۵.



۱. انصاری، مرتضی بن محمد امین، مطارح الانظار، ص۱۲۲.    
۲. محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۲، ص۲۲۵.
۳. مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۲۷۸.    
۴. نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات، ج۱، ص۲۶۱.    
۵. بجنوردی، حسن، منتهی الاصول، ص۳۱۵.



فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «شبهه کعبی».



جعبه ابزار