• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

طمع در فقه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



طمع به معنای چشمداشت است.



از آن به مناسبت در باب قضاء و شهادات سخن گفته‌اند.


طمع عبارت است از چشمداشت به آنچه در دست دیگران است.


مقابل آن، غنا و بی‌نیازی نفس است از آنچه دیگران دارند.


طمع با توجه به کاربرد آن در موارد مختلف در آیات و روایات به خودی خود امری ناپسند نیست. پسندیده یا ناپسندیده بودن آن بستگی به متعلق آن دارد. طمع در امور دنیایی نسبت به دارایی و موقعیت اجتماعی دیگران امری ناپسند است؛ لیکن نسبت به امور معنوی، مانند چشمداشت به فضل و مغفرت و کرم خداوند تعالی امری پسندیده است؛ چنان که در آیات متعدد در این مقام به کار رفته است


البته کاربرد رایج و متداول طمع نزد عرف در امور دنیایی و نسبت به داراییهای دیگران و مناصب دنیایی افراد می‌باشد.
[۴] المفردات (راغب)، واژه «طمع».



از طمع در امور دنیایی در روایات متعدد به شدت نکوهش شده و از آن به فقر حاضر و عامل زوال ایمان نام برده شده است. در حدیثی از امام سجاد علیه السلام آمده است:«همه خیرات و خوبیها را در بریدن طمع از آنچه در دست مردم است دیدم».


مستحب است قاضی
[۶] جامع عباسی، ص۳۵۱.
کاتب ( منشی دادگاه ) و کارشناس تقسیم اموال مشاع و مشترک که از سوی حاکم شرع تعیین می‌شود از آزمندی و طمع منزه و مبرّا باشند.


۱. مائده/سوره۵، آیه۸۴.    
۲. اعراف/ سوره۷، آیه۵۶.    
۳. شعراء/ سوره۲۶، آیه۸۲.    
۴. المفردات (راغب)، واژه «طمع».
۵. وسائل الشیعة، ج۱۶، ص۲۴- ۲۶.    
۶. جامع عباسی، ص۳۵۱.
۷. تحریر الاحکام، ج۵، ص۱۱۲.    
۸. المبسوط، ج۸، ص۱۱۳.    
۹. الدروس الشرعیة، ج۲، ص۷۲.    
۱۰. مستند الشیعة، ج۱۷، ص۵۸-۵۹.    
۱۱. المبسوط، ج۸، ص۱۱۴.    



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، زیر نظر آیت‌الله محمود هاشمی‌شاهرودی، ج۵، ص۲۱۳، برگرفته از مقاله«طمع».    



جعبه ابزار