عمرو بن قرظة
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عمرو بن قَرَظة بن کعب انصاری از
یاران امام حسین (علیه‌السلام) و از
شهیدان کربلا است.
برخی منابع نام او را عمیر
و برخی عمر
گفته‌اند.
قرظة بن کعب انصاری خزرجی از
صحابه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود که در جنگ‌های
احد و دیگر جنگ‌های پس از آن شرکت داشت.
شیخ طوسی او را در شمار
صحابه امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) و
امام حسین (علیه‌السّلام) آورده است. برخی نیز برآنند که وی در جنگ‌های
امیرمؤمنان شرکت داشت و علی (علیه‌السّلام) او را به
حکومت فارس گماشت.
او در روز ششم
محرم الحرام به
امام حسین (علیه‌السّلام) پیوست
و در شمار یاران آن حضرت قرار گرفت، عمرو حامل پیام امام (علیه‌السّلام) به
ابن سعد، مبنی بر ملاقات با وی، در مکانی بین دو لشکر بود.
طبری نوشته است که عمرو بن قرظه،
روز عاشورا به میدان رفت و این رجز را خواند:
قَدْ عَلِمَتْ کتیبَةُ الانْصاری • انّی سَاحْمی حَوْزَةَ الذَّماری
ضَرْبَ غُلامٍ غَیرَ نَکسٍ شاری • دُونَ حُسَینٍ مُهْجَتی وَداری
سپاه
انصار باور دارند که من از شرف و ناموسم و از قلمرو پیمانم حمایت می‌کنم، ضربه‌ام ضربه جوانی است که ضعیف و ناتوان نیست. بدون سستی، خانه و جانم فدای حسین (علیه‌السّلام) می‌کند.
او نسبت به امام حسین (علیه‌السّلام)
علاقه بسیار داشت و -روز عاشورا- پروانه‌وار دور
امام می‌چرخید و تیرها و شمشیرها را به جان می‌خرید و تا زنده بود
دشمن نتوانست صدمه‌ای بر آن حضرت وارد کند.
سید بن طاووس در
ملهوف آورده است که عمرو بن قرظه از امام حسین (علیه‌السّلام) اجازه خواست و امام به او اجازه داد. عمرو به میدان رفت و مانند شیفتگان
پاداش الهی جنگید و تعداد زیادی از سپاهیان دشمن را به
هلاکت رساند. او در خدمت به سلطان آسمان‌ها (امام حسین (علیه‌السّلام)) نهایت تلاش خود را به کار برد و بین استواری در
دین و
جهاد جمع کرد. هیچ تیر و شمشیری به سوی امام نمی‌آمد مگر آنکه او خود را در برابر آن، سپر قرار می‌داد و نمی‌گذاشت به امام (علیه‌السّلام) اصابت کند؛ تا آنکه زخم‌های زیادی برداشت و در
خون خود غلتید. آن‌گاه رو به امام (علیه‌السّلام) کرد و عرض کرد: آیا به عهد خود وفا کردم؟ حضرت فرمود: آری، تو پیش از من در
بهشت خواهی بود؛
سلام مرا به
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برسان و خبر ده که من هم به دنبال شما می‌آیم.
(از این گزارش استفاده می‌شود که عمرو بن قرظه بعد از آنکه جنگ شدت گرفت و لشکریان ابن سعد به امام حسین (علیه‌السّلام) نزدیک شدند به
شهادت رسید، و جزء اولین شهدای عاشورا نبوده است.)
پس از شهادت او، برادرش، علی، که در زمره سپاهیان ابن سعد بود فریاد زد ای حسین! ای دروغگو فرزند دروغگو، برادر مرا
گمراه کردی و فریفتی و سرانجام به کشتن دادی! امام فرمود: خدا برادرت را گمراه نکرد بلکه
هدایت نمود و تو را گمراه کرد. علی گفت:
خدا مرا بکشد اگر تو را نکشم. سپس به امام حمله کرد که
نافع بن هلال حمله‌اش را دفع نمود و او را نقش بر
زمین ساخت. در این هنگام یارانش آمدند و او را نجات دادند.
در
زیارت ناحیه مقدسه درباره عمرو بن قرظه آمده است:السَّلامُ عَلی عمرو بنِ قَرظَةِ الانْصاری.
پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، جمعی از نویسندگان، ج۱، ص۲۸۸- ۲۸۹. پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۷۷۱-۷۷۲.
