عِصَم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عِصَم
عِصَم:
(بِعِصَمِ الْكَوافِرِ) «عِصَم» از مادّه
«عَصْم» جمع
«عصمت» در اصل به معناى «منع» و در اين‌جا- چنان كه گفته‌اند و قرائن گواهى مى‌دهد- به معناى
نكاح و
زوجيت است.
(البته بعضى تصريح كرده‌اند كه منظور
نكاح دائم است، و تعبير به عصمت، نيز مناسب همين معناست؛ چرا كه
زن را از
ازدواج با هر شخص ديگرى براى هميشه منع مى‌كند)
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا جَاءكُمُ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِهِنَّ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ لَا هُنَّ حِلٌّ لَّهُمْ وَ لَا هُمْ يَحِلُّونَ لَهُنَّ وَ آتُوهُم مَّا أَنفَقُوا وَ لَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ أَن تَنكِحُوهُنَّ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَ لَا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَ اسْأَلُوا مَا أَنفَقْتُمْ وَ لْيَسْأَلُوا مَا أَنفَقُوا ذَلِكُمْ حُكْمُ اللَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ) (
خداوند به ايمانشان آگاهتر است- اگر آنان را
مؤمن يافتيد، آنها را به سوى
كفّار بازنگردانيد؛ نه آنها براى كفّار حلالند و نه كفّار براى آنها حلال؛ و آن‌چه را همسران آنها براى
ازدواج با اين زنان پرداخته‌اند به آنان بپردازيد؛ و گناهى بر شما نيست كه با آنها
ازدواج كنيد هرگاه مَهرشان را به آنان بدهيد. و هرگز زنان كافر را در همسرى خود نگه نداريد و اگر كسى از زنان شما كافر شد و به بلاد كفر فرار كرد حق داريد مَهرى را كه پرداخته‌ايد مطالبه كنيد آن‌گونه كه آنها نيز حق دارند مَهر زنانشان را كه از آنان جدا شده‌اند از شما مطالبه كنند؛ اين حكم خداوند است كه در ميان شما حكم مى‌كند، و خداوند دانا و حكيم است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه عصم جمع عصمت است كه به معناى عقد و ازدواج دائمى است، و به اين جهت آن را عصمت ناميده‌اند كه زن را حفظ و ناموسش را نگهدارى مى‌كند. امساک عصمت به معناى اين است كه در صورت كافر بودن زن باز هم عقد ازدواج او را ابقاء دارند. پس به حكم اين جمله مردان مسلمان بايد در اولين روزى كه به
اسلام در مى‌آيند، زنان كافر خود را رها كنند، چه اين‌كه زنان مشرک باشند، و يا
يهود و يا
نصارى و يا
مجوس.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مكارم شيرازى، ناصر، لغات در تفسير نمونه، بر گرفته از مقاله «عِصَم»، ص۳۸۳.
