غیر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَيْر (به فتح غین و سکون یاء) یکی از مفردات به کار رفته در
قرآن کریم به معنای
تبدیل و
تحویل است.
غَيْر:
تغيير به معنى
تبدیل و
تحویل است.
(إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ) تقدير آيه چنين است: «ما بِقَوْمٍ مِنَ النِّعْمَةِ- ما بِأَنْفُسِهِمْ مِنَ الطَّاعَةِ وَ الْعَدْلِ» يعنى: «خدا نعمتى را كه براى قومى است به
نقمت تبديل نمی‌كند تا آنها آنچه براى خود از
عدل و
طاعت دارند تغيير بدهند».
آيه ديگرى چنين است:
(ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّراً نِعْمَةً أَنْعَمَها عَلى قَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ) (اين، بخاطر آن است كه
خداوند، هيچ نعمتى را كه به گروهى داده، تغيير نمى دهد؛ مگر آن كه آنها خودشان را تغيير دهند)
در «حسن» گذشت كه اعمال ناشايست سبب نقمت خداوندى است،
(وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ) (هر مصيبتى به شما رسد بخاطر اعمالى است كه انجام داده‌ايد، و بسيارى را نيز
عفو مى‌كند).
غیر در
قرآن، در معانی دیگر نیز به کار رفته است، از آن جمله:
كلمه غير گاهى به معنى «لا» و نفىِ صرف آيد، كه در آن اثبات نيست، مثل:
(وَ هُوَ فِي الْخِصامِ غَيْرُ مُبِينٍ) يعنى: «او در
احتجاج فصيح نيست»، كه تقدير «لا مبين» است.
گاهى براى اثبات است، به معنى «الّا»، مثل:
(هَلْ مِنْ خالِقٍ غَيْرُ اللَّهِ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ) (آيا آفريننده‌اى جز خدا هست كه شما را از
آسمان و
زمین روزی دهد؟!)
كه به معنى «الّا اللّه» است.
«غير»، دائم الاضافه است، در معنى، و گاهى در صورت معلوم بودن معنى، در لفظ، مقطوع الاضافه آيد و آن بواسطه اضافه،
معرفه نمی‌شود، كه توغّل در
ابهام دارد.
از
اقرب الموارد فهميده می‌شود، اصل آن به معنى «سِوَى» است،
(ما لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرُهُ) «سواى او براى شما معبودى نيست».
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "غیر"، ج۵، ص۱۳۸.
