• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قاعده الزعیم غارم (فرهنگ فقه فارسی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


قاعده الزعیم غارم از قواعد فقهی و به معنای این است که متعهد به چیزی باید به تعهدش پایبند باشد خواه تعهد مالی باشد و یا جانی.


این قاعده برگرفته از روایتی به نقل از پیامبر اعظم (صلّی‌اللّٰه‌علیه‌و‌آله) است که در روز فتح مکّه ضمن خطبه‌ای فرمود: «الزعیم غارم؛ متعهد به چیزی باید به تعهدش پایبند باشد».
[۱] نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۱۳، ص۳۹۳.    
[۲] نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۱۳، ص۴۳۵.    

از آن در برخی کتابهای قواعد فقهی سخن گفته‌اند.
[۳] بجنوردی، سید‌محمدحسن، القواعد الفقهیة، ج۶، ص۹۷.    
در کلمات فقها هر چند در برخی موارد به حدیث یاد شده استناد شده، لیکن از آن به عنوان قاعده یاد نشده است.
[۴] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج۲۶، ص۱۳۷.    
[۵] خوئی، سید‌ابوالقاسم، موسوعة الامام الخوئی، ج۳۱، ص۴۰۸.    

هر کس به چیزی متعهد گردد، خواه مالی باشد یا احضار فردی و مانند آن، باید آن را انجام دهد. جملۀ «الزعیم غارم» هرچند خبری است، لیکن در مقام انشاء می‌باشد و افاده آن در معنای مقصود بیشتر از جملۀ انشایی است. بنابراین، مفاد قاعده چنین خواهد بود که بر متعهد به چیزی، واجب است به تعهد خود عمل کند، خواه تعهد مالی باشد یا جانی که کفالت نام دارد.
تعهد مالی دو گونه است: تعهد مالی از سوی کسی که ذمّه‌اش به مثل آن مال مشغول نیست و تعهد مالی از سوی کسی که ذمّه‌اش به مثل آن مال مشغول است.
اولی ضمان نامیده می‌شود و دومی حواله.
[۶] بجنوردی، سید‌محمدحسن، القواعد الفقهیة، ج۶، ص۹۷. ص۹۹- ۱۰۰.    


بر حجّیت و اعتبار قاعدۀ یاد شده به آیات، روایات، از جمله روایت نبوی ذکر شده، اجماع و بنای عقلا استدلال کرده‌اند.
[۷] بجنوردی، سید‌محمدحسن، القواعد الفقهیة، ج۶، ص۹۷- ۹۹.    


۱. ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۱۳، ص۳۹۳.    
۲. ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۱۳، ص۴۳۵.    
۳. ↑ بجنوردی، سید‌محمدحسن، القواعد الفقهیة، ج۶، ص۹۷.    
۴. ↑ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج۲۶، ص۱۳۷.    
۵. ↑ خوئی، سید‌ابوالقاسم، موسوعة الامام الخوئی، ج۳۱، ص۴۰۸.    
۶. ↑ بجنوردی، سید‌محمدحسن، القواعد الفقهیة، ج۶، ص۹۷. ص۹۹- ۱۰۰.    
۷. ↑ بجنوردی، سید‌محمدحسن، القواعد الفقهیة، ج۶، ص۹۷- ۹۹.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۲۳۵.    


رده‌های این صفحه : تعهد | حواله | ضمان | قواعد فقهی
جعبه ابزار