محمد البشیر ابراهیم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابراهیم، محمدالبشیر از
علما و ادبای مجاهد و اصلاح طلب
الجزایر در
قرن چهاردهم هجری/ بیستم میلادی است.
وی در ۱۳۰۶ ق/ ۱۸۸۹ در سجادیه در ایالت سطیف الجزایر به
دنیا آمد. در نوجوانی نزد عمش محمد مکی ابراهیمی به فراگیری
قرآن و آثار مهم ادبی و لغوی قدیم پرداخت. در ۱۳۳۰ ق/ ۱۹۱۲ برای فراگیری
علوم دینی از طریق
قاهره به
مدینه رفت و مدت سه ماه در درس‌های «الازهر» و «دارالوعظ و الارشاد» که رشید رضا به تازگی در جزیره روضه دایر کرده بود شرکت جست. او در مدینه به ابن بادیس آشنا و دوست گردید. پس از دو سال (۱۳۳۵-۱۳۳۶ ق/ ۱۹۱۷-۱۹۱۸) تدریس در مدرسه سلطانیه
دمشق، به الجزایر بازگشت و با
ابن بادیس، تبلیغات وسیعی را برای پایه ریزی یک فرهنگ عربی ـ ملی آغاز کرد. این کوشش‌ها به تاسیس «جمعیه العلماء المسلمین» در ۱۳۱۰/ ۱۹۳۱ انجامید.
در ۱۳۱۹/ ۱۹۴۰ (پیش از درگذشت ابن بادیس)، به سه سال و اندی حبس در آفلو محکوم گردید و پس از وفات ابن بادیس، از جانب همکارانش به ریاست جمعیه العلماء برگزیده شد. در ۱۳۲۴/ ۱۹۴۵ در جریان
قیام خونین سطیف، وی همراه بیش از ۴۵۰۰ نفر دستگیر و زندانی شد و شکنجه دید.
وی پس از آزادی از زندان به انتشار روزنامه‌های البصائر و الشهاب (به زبان عربی) پرداخت و مؤسسه فرهنگی «معهد ابن بادیس» را تاسیس نمود که زمینه آموزش
زبان عربی را برای دانش آموزان دوره دبیرستان فراهم می‌آورد. وی در نهضت ایجاد مدرسه و ترغیب مردم، به ویژه کودکان به فراگیری زبان عربی ـ که در نسل
جوان الجزایری رو به فراموشی رفته بود ـ و
حفظ قرآن کریم سخت کوشید و توانست چهارصد مدرسه تاسیس کند.
از ۱۳۳۱/ ۱۹۵۲ تا ۱۳۴۱/۱۹۶۲، بشیر ابراهیمی برای جلب کمک‌های مالی و به منظور انجام برنامه‌های آموزشی، از طرف جمعیه العلماء به کشورهای شرقی جهان
اسلام مسافرت کرد. در ۱۳۴۱/ ۱۹۶۲ به عضویت فرهنگستان زبان عربی قاهره برگزیده شد. وی که از مصلحان قدیم عربی به حساب می‌آمد، در بازگشت به کشورش، به خاطر اختلاف نظری که با نختسین رهبران لائیک الجزایر بعد از استقلال پیدا کرده بود، از حمایت ایشان محروم ماند.
و سرانجام در ۱۹
محرم ۱۳۸۵/ ۲۰ مه ۱۹۶۵/ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۴۴ درگذشت.
شیخ بشیر ابراهیمی زندگی خویش را
وقف مبارزه در راه اعتلای انسانی و تجدید حیات فرهنگ عربی ـ اسلامی در سرزمین الجزایر کرد. زبان و ادب عربی در نظر او تنها یک زبان که به تمدن بشری خدمات بی‌شمار کرده بود نمی‌نمود، بلکه همه تمدن بشری به شمار کرده بود نمی‌نمود، بلکه همه تمدن بشری به شمار می‌آمد. وی به خاطر
دین و پاکسازی آن از جهالت مدعیان درویشی و به خاطر اصالت فرهنگ اسلامی و عربی، هرگونه سلب
شخصیت را مردود می‌شمرد و در راه پیشرفت و کرامت انسانی و عدالت مبارزه می‌کرد. او چه در کتاب‌های دینی، سیاسی، اجتماعی و تاریخی خود و چه در نوشته‌های فلسفی و ادبی خویش، همه جا سخنگوی فرهنگ و تمدن اسلامی بود. نظر ساسی وی مبتنی بر اصل
شورا بود و همواره از ایجاد
مدینه عدالت و آزادی دفاع می‌کرد.
از او آثار متعددی بر جا مانده ولی جز سرمقاله‌های البصائر که مجموعا تحت عنوان عیون البصائر در ۱۳۴۲/ ۱۹۶۳ در
قاهره به چاپ رسیده و کتاب شعب الایمان، سایر تالیفاتش منتشر نشده است. وی حماسه‌ای در سی و شش هزار بیت در
تاریخ اسلام و جامعه الجزایر و در انتقاد از استعمار سروده است.
دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، برگرفته از مقاله «ابراهیم، محمدالبشیر».
