• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن محمدمهدی حاجی‌اشرفی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


حاجی اشرفی، محمدبن محمدمهدی مازندرانی بارفروشی، مشهور به حجت اشرفی و ملقب به حجةالاسلام، فقیه شیعی قرن سیزدهم و چهاردهم است.



وی در ۱۲۲۰ در قصبه اشرف (بهشهر) مازندران به دنیا آمد.
[۱] محمدعلی حبیب‌آبادی، مکارم الآثار در احوال رجال دو قرن ۱۳ و ۱۴ هجری، ج۳، ص۶۷۸ـ ۶۷۹، ج۳، اصفهان ۱۳۵۱ش.
[۲] اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، ج۱، ص۸۰، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش).
[۳] خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج۵، ستون ۸۴۹، تهران ۱۳۴۰ـ ۱۳۴۴ش.

حاجی‌اشرفی بیش‌تر عمر خود را در بارفروش (بابُل کنونی) گذراند
[۴] محمد قزوینی، «وفیات معاصرین»، ج۱، ص۳۵، یادگار، سال ۳، ش ۳ (آبان ۱۳۲۵).
و در همان‌جا به تحصیل مقدّمات پرداخت.
[۵] اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، ج۱، ص۸۰، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش).



او عمدتآ نزد سعیدالعلماء مازندرانی دانش آموخت و از وی اجازه اجتهاد نیز گرفت.
[۶] محمدمهدی موسوی اصفهانی، احسن‌الودیعة فی تراجم اشهر مشاهیر مجتهدی الشیعة، ج۱، ص۱۲۵، او، تتمیم روضات‌الجنات، بغداد ۱۳۴۸.
[۷] اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، ج۱، ص۸۰، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش).

در حوزه علمیه نجف از محمدحسن نجفی  معروف به صاحب جواهر و شیخ مرتضی انصاری بهره علمی برد و بعد از اتمام تحصیلات به بابل بازگشت و همان‌جا ساکن شد.
[۸] محمد حرزالدین، معارف‌الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۲، ص۲۲۷، قم ۱۴۰۵.
[۹] محمدعلی حبیب‌آبادی، مکارم الآثار در احوال رجال دو قرن ۱۳ و ۱۴ هجری، ج۳، ص۶۷۸، ج۳، اصفهان ۱۳۵۱ش.
[۱۰] اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، ج۱، ص۸۰، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش).

حاجی اشرفی در علوم حدیث ، تفسیر ، حکمت ، کلام ، فقه و اصول متبحر بود
[۱۱] اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، ج۱، ص۸۰، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش).
و عده‌ای از مردم ایران از او تقلید می‌کردند.
[۱۲] محمدحسن‌بن علی اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، ج۱، ص۱۹۴، در چهل سال تاریخ ایران، چاپ ایرج افشار، ج۱، تهران: اساطیر، ۱۳۶۳ش.
[۱۳] عباس قمی، فوائدالرضویه: زندگی علمای مذهب شیعه، ج۲، ص۶۲۸، تهران۱۳۲۷ش.



او را صاحب کرامات ، زاهد ، عابد و خوش سخن وصف کرده و برخی او را متمایل به تصوف دانسته‌اند.
[۱۴] محمدمعصوم‌بن زین‌العابدین معصوم علیشاه، طرائق الحقائق، ج۳، ص۶۵۲، چاپ محمدجعفر محجوب، تهران (۱۳۱۸ (.
[۱۵] محمدحسن‌بن علی اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، ج۱، ص۱۹۴، در چهل سال تاریخ ایران، چاپ ایرج افشار، ج۱، تهران: اساطیر، ۱۳۶۳ش.
[۱۶] محمد شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۱۶۱ـ۱۶۲، تهران ۱۳۵۲ـ۱۳۵۴ش.
[۱۷] محمدمهدی موسوی اصفهانی، احسن‌الودیعة فی تراجم اشهر مشاهیر مجتهدی الشیعة، ج۱، ص۱۲۴، او، تتمیم روضات‌الجنات، بغداد ۱۳۴۸.
[۱۸] اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، ج۱، ص۸۰، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش).



او در ۱۳۱۵ در بابل درگذشت و همان‌جا دفن شد.
بقعه وی هم اکنون زیارتگاه است
[۱۹] آقابزرگ طهرانی، ج۲، ص۴۶.
[۲۰] محمد شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۱۶۱، تهران ۱۳۵۲ـ۱۳۵۴ش.
شریف کاشانی
[۲۱] حبیب‌اللّه‌بن علی مدد شریف کاشانی، لباب‌الالقاب فی القاب الاطیاب: فیه معرفة احوال الرجال من علماءالشیعة، ج۱، ص۱۰۸، کاشان ۱۳۷۲ش.
که عمر او را بیش از صد سال ذکر کرده است.


تألیفات حاجی اشرفی عبارت‌اند از: اسرارالشهادة، به فارسی ، که در ۱۳۱۵ و ۱۳۲۲ (۱۳۱۲) به چاپ رسیده است؛ ذریعةالنجاة، رساله عملیه او به فارسی، در عبادات و بعضی ابواب معاملات ، که در ۱۳۱۲ (یا ۱۳۱۶) چاپ شد؛ شعائر الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، معروف به «سؤال و جواب»، که شرح شرایع الاسلام محقق حلّی است و در ۱۳۱۲ در تهران چاپ شد.
[۲۲] محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانةالادب، ج۱، ص۱۲۹، تهران ۱۳۷۴ش.
[۲۳] آقابزرگ طهرانی، ج۲، ص۴۶.
[۲۴] آقابزرگ طهرانی، ج۱۰، ص۳۲.
[۲۵] آقابزرگ طهرانی، ج۱۱، ص۲۱۸.
[۲۶] آقابزرگ طهرانی، ج۱۲، ص۲۴۹.
[۲۷] آقابزرگ طهرانی، ج۱۳، ص۳۲۸.
[۲۸] آقابزرگ طهرانی، ج۱۴، ص۱۹۱.
[۲۹] خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج۲، ستون۸۵۰، تهران ۱۳۴۰ـ ۱۳۴۴ش.
[۳۰] محمدمهدی موسوی اصفهانی، احسن‌الودیعة فی تراجم اشهر مشاهیر مجتهدی الشیعة، ج۱، ص۱۲۵، او، تتمیم روضات‌الجنات، بغداد ۱۳۴۸.



(۱) آقابزرگ طهرانی.
(۲) محمدحسن‌بن علی اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، در چهل سال تاریخ ایران، چاپ ایرج افشار، ج۱، تهران: اساطیر، ۱۳۶۳ش.
(۳) محمدعلی حبیب‌آبادی، مکارم الآثار در احوال رجال دو قرن ۱۳ و ۱۴ هجری، ج۳، اصفهان ۱۳۵۱ش.
(۴) محمد حرزالدین، معارف‌الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم ۱۴۰۵.
(۵) محمد شریف رازی، گنجینه دانشمندان، تهران ۱۳۵۲ـ۱۳۵۴ش.
(۶) حبیب‌اللّه‌بن علی مدد شریف کاشانی، لباب‌الالقاب فی القاب الاطیاب: فیه معرفة احوال الرجال من علماءالشیعة، کاشان ۱۳۷۲ش.
(۷) محمد قزوینی، «وفیات معاصرین»، یادگار، سال ۳، ش ۳ (آبان ۱۳۲۵).
(۸) عباس قمی، فوائدالرضویه: زندگی علمای مذهب شیعه، تهران۱۳۲۷ش.
(۹) محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانةالادب، تهران ۱۳۷۴ش.
(۱۰) خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران ۱۳۴۰ـ ۱۳۴۴ش.
(۱۱) محمدمعصوم‌بن زین‌العابدین معصوم علیشاه، طرائق الحقائق، چاپ محمدجعفر محجوب، تهران (۱۳۱۸ (.
(۱۲) محمدمهدی موسوی اصفهانی، احسن‌الودیعة فی تراجم اشهر مشاهیر مجتهدی الشیعة، او، تتمیم روضات‌الجنات، بغداد ۱۳۴۸.
(۱۳) اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش)؛

 
۱. ↑ محمدعلی حبیب‌آبادی، مکارم الآثار در احوال رجال دو قرن ۱۳ و ۱۴ هجری، ج۳، ص۶۷۸ـ ۶۷۹، ج۳، اصفهان ۱۳۵۱ش.
۲. ↑ اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، ج۱، ص۸۰، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش).
۳. ↑ خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج۵، ستون ۸۴۹، تهران ۱۳۴۰ـ ۱۳۴۴ش.
۴. ↑ محمد قزوینی، «وفیات معاصرین»، ج۱، ص۳۵، یادگار، سال ۳، ش ۳ (آبان ۱۳۲۵).
۵. ↑ اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، ج۱، ص۸۰، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش).
۶. ↑ محمدمهدی موسوی اصفهانی، احسن‌الودیعة فی تراجم اشهر مشاهیر مجتهدی الشیعة، ج۱، ص۱۲۵، او، تتمیم روضات‌الجنات، بغداد ۱۳۴۸.
۷. ↑ اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، ج۱، ص۸۰، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش).
۸. ↑ محمد حرزالدین، معارف‌الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۲، ص۲۲۷، قم ۱۴۰۵.
۹. ↑ محمدعلی حبیب‌آبادی، مکارم الآثار در احوال رجال دو قرن ۱۳ و ۱۴ هجری، ج۳، ص۶۷۸، ج۳، اصفهان ۱۳۵۱ش.
۱۰. ↑ اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، ج۱، ص۸۰، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش).
۱۱. ↑ اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، ج۱، ص۸۰، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش).
۱۲. ↑ محمدحسن‌بن علی اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، ج۱، ص۱۹۴، در چهل سال تاریخ ایران، چاپ ایرج افشار، ج۱، تهران: اساطیر، ۱۳۶۳ش.
۱۳. ↑ عباس قمی، فوائدالرضویه: زندگی علمای مذهب شیعه، ج۲، ص۶۲۸، تهران۱۳۲۷ش.
۱۴. ↑ محمدمعصوم‌بن زین‌العابدین معصوم علیشاه، طرائق الحقائق، ج۳، ص۶۵۲، چاپ محمدجعفر محجوب، تهران (۱۳۱۸ (.
۱۵. ↑ محمدحسن‌بن علی اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، ج۱، ص۱۹۴، در چهل سال تاریخ ایران، چاپ ایرج افشار، ج۱، تهران: اساطیر، ۱۳۶۳ش.
۱۶. ↑ محمد شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۱۶۱ـ۱۶۲، تهران ۱۳۵۲ـ۱۳۵۴ش.
۱۷. ↑ محمدمهدی موسوی اصفهانی، احسن‌الودیعة فی تراجم اشهر مشاهیر مجتهدی الشیعة، ج۱، ص۱۲۴، او، تتمیم روضات‌الجنات، بغداد ۱۳۴۸.
۱۸. ↑ اسماعیل مهجوری، دانشمندان و رجال مازندران، ج۱، ص۸۰، به کوشش هدایت‌اللّه مهجوری، (تهران ۱۳۵۳ش).
۱۹. ↑ آقابزرگ طهرانی، ج۲، ص۴۶.
۲۰. ↑ محمد شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۱۶۱، تهران ۱۳۵۲ـ۱۳۵۴ش.
۲۱. ↑ حبیب‌اللّه‌بن علی مدد شریف کاشانی، لباب‌الالقاب فی القاب الاطیاب: فیه معرفة احوال الرجال من علماءالشیعة، ج۱، ص۱۰۸، کاشان ۱۳۷۲ش.
۲۲. ↑ محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانةالادب، ج۱، ص۱۲۹، تهران ۱۳۷۴ش.
۲۳. ↑ آقابزرگ طهرانی، ج۲، ص۴۶.
۲۴. ↑ آقابزرگ طهرانی، ج۱۰، ص۳۲.
۲۵. ↑ آقابزرگ طهرانی، ج۱۱، ص۲۱۸.
۲۶. ↑ آقابزرگ طهرانی، ج۱۲، ص۲۴۹.
۲۷. ↑ آقابزرگ طهرانی، ج۱۳، ص۳۲۸.
۲۸. ↑ آقابزرگ طهرانی، ج۱۴، ص۱۹۱.
۲۹. ↑ خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج۲، ستون۸۵۰، تهران ۱۳۴۰ـ ۱۳۴۴ش.
۳۰. ↑ محمدمهدی موسوی اصفهانی، احسن‌الودیعة فی تراجم اشهر مشاهیر مجتهدی الشیعة، ج۱، ص۱۲۵، او، تتمیم روضات‌الجنات، بغداد ۱۳۴۸.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن محمدمهدی حاجی‌اشرفی»، شماره۵۶۶۰.    



جعبه ابزار