مصحف حضرت زهرا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از جمله فضائل
فاطمه زهراء (سلام‌الله‌علیهم) که
اهل بیت (علیه‌السّلام) نیز آن را بارها مورد توجه و اشاره قرار داده‌اند و از سوئی
فضیلت و منشا
علم و دلیل
امامت برای اهل بیت (علیه‌السّلام) نیز محسوب می‌شود، وجود مکتوبی به نام
مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) است که در این مقاله به معرفی آن بواسطه روایاتی که در مورد آن وارد شده، می‌پردازیم.
علوم اهل بیت (علیه‌السّلام) هم چنان که لدنی و از سوی خداوند است، ظواهری برای اتمام حجت و احتجاج بر مردم دارد که این نیز از جانب
خداوند است و فضیلتی کمتر از الهامات قلبی و علوم معنوی ایشان ندارد. از جمله نشانه‌ها و علومی که اهل بیت (علیه‌السّلام) از آنها استفاده می‌کنند و جنبه ظاهری دارد و هیچ کس جز ایشان به آنها دسترسی ندارند، نشانه‌ها و علومی است که به صورت ارث در بین اهل بیت (علیه‌السّلام) استمرار یافته است که از جمله ی آنها
انگشتر،
شمشیر،
زره،
پرچم و
عمامه و عصای پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ،
جفر(جفر سرخ و جفر سپید)، جامعه، مصحف یا کتاب حضرت امیرالمومنین
علی (علیه‌السّلام) ، صحیفه مختومه الهی، و مصحف حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) ،
الواح موسی (علیه‌السّلام) ،
عصای موسی (علیه‌السّلام) ، طشت قربانی موسی (علیه‌السّلام) ،
خاتم سلیمان (علیه‌السّلام) است که در
روایات به توضیح این کتب پرداخته شده است.
بنابراین مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) یکی از منابع علم اهل بیت (علیه‌السّلام) می‌باشد که بارها با آن احتجاج نموده و حقانیت بیان خویش را به آن مستند نموده‌اند. علی بن ابی حمزه از
امام کاظم (علیه‌السّلام) روایت نموده است که فرمودند: مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) نزد من است.
امام صادق (علیه‌السّلام) نیز فرمود: به خدا
قسم مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) نزد ما هست
که نشان دهنده موروثی بودن این علوم نزداهل بیت (علیه‌السّلام) است. ابوعبیده حذاء می‌گوید:
امام باقر (علیه‌السّلام) به من فرمود: هر کس
شمشیر پیامبر و زره و پرچم مغلبه و مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) در نزد او باشد، چشمش روشن است.
ابوبصیر از امام صادق (علیه‌السّلام) روایت می‌کند که فرمودند: ابو جعفر امام باقر (علیه‌السّلام) از
دنیا نرفت تا آنکه مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) را در بر گرفت.
این مطلب نیز اهمیت و موقعیت والای مصحف فاطمه را نزد اهل بیت (علیه‌السّلام) روشن می‌سازد.
پس از اینکه به اهمیت مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم)نزد اهل بیت (علیه‌السّلام) اشاره کردیم به بیان منشا آن پرداخته که اجمالی از معرفی آن مکتوب شریف است. برخی از اصحاب از امام صادق (علیه‌السّلام) در مورد مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) سوال کردند که حضرت در جواب مدت طولانی سکوت کردند و پاسخ دادند که: فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) بعد از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هفتاد و پنج روز عمر کردند و به خاطر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اندوه فراوانی را تحمل می‌کردند. در این مدت
جبرئیل بر ایشان نازل می‌شد و ایشان را به نیکوئی تسلی و تسلیت می‌داد و از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و جایگاه آن حضرت برای او تعریف می‌کرد و همچنین از اخبار آینده که مربوط به فرزندان آن حضرت بود، خبر می‌داد و امیرالمومنین علی (علیه‌السّلام) آن را می‌نوشت. این است مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) .
در روایت دیگری فرمودند: فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) مصحفی از خود به یادگار گذاشت که
قرآن نیست و اما کلامی از کلام خداوند است که برایشان
وحی می‌فرمود و پیک خداوند (
فیروزآبادی گفته است که مراد از پیک خداوند، جبرئیل (علیه‌السّلام) است.) بیان می‌کرد و امیرالمومنین علی (علیه‌السّلام) آن را می‌نگاشت.
حماد بن عثمان می‌گوید: به امام صادق (علیه‌السّلام) عرض کردم: مصحف فاطمه چیست؟ امام (علیه‌السّلام) فرمود: پس از
رحلت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ، حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) به شدت
محزون و
افسرده گردید، پس خداوند فرشته‌ای به سوی او می‌فرستاد تا وی را تسلی دهد و همدم او بوده با فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) هم صحبت شود. فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) این مطلب را برای حضرت علی (سلام‌الله‌علیهم) تعریف می‌کند و حضرت علی (علیه‌السّلام) به او گفت: هرگاه آن
فرشته آمد و با تو سخن گفت، کلام او را برای من بازگو کن و حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) شنیده هایش از آن فرشته را برای حضرت علی (علیه‌السّلام) نقل می‌کرد و علی (علیه‌السّلام) نیز آنها را می‌نوشت تا در نتیجه این مصحف فراهم آمد. حماد گوید: امام بلافاصله فرمود: مطالب این مصحف در باره
احکام حلال و
حرام نیست، بلکه
اخبار غیبی و آنچه که در آینده واقع خواهد شد، در این مصحف نوشته شده است.
ابوبصیر از امام باقر (علیه‌السّلام) در مورد مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) سوال نموده که آن حضرت فرمودند: خداوند آن را بعد از
رحلت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بر فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) نازل نمود و
قرآن در آن نیست. در دو جلد از زبرجد است و ورقهایش از در سفید است و در آن اخبار گذشته و آینده تا
روز قیامت است. در آن خبر آسمانها و
ملائکه و تعداد ایشان و غیر ایشان است و خبر تعداد و نام مخلوقات
مرسل و
غیر مرسل است و کسانی که به سوی ایشان فرستاده شده اند، می‌باشد. اسامی تکذیب کنندگان و ایمان آورندگان به ایشان است. اسامی جمیع
مومنین و
کافرین تا روز قیامت در آن ثبت شده است. همچنین شهرهای
شرق و
غرب عالم را توصیف نموده و تعداد مؤمنین و کافرین و ویژگیهای هر تکذیب کننده‌ای در آن است. از گذشتگان در آن سخن آمده و از طاغوتهای ایشان که به
حکومت رسیده و مدت حکومت ایشان در جمیع دوران نیز تعیین شده. صفات و تعداد اهل بهشت و اسامی ایشان و نیز اهل
جهنم نیز در آن است. علم قرآن و
تورات و
انجیل و
زبور به همان صورتی که نازل شده‌اند در آن است.
هنگامی که خداوند خواست تا آن را بر فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) نازل کند، جبرئیل و
میکائیل و
اسرافیل را مامور این کار نمود که در نیمه
شب جمعه رخ داد در حالی که فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) در حال
نماز بود و بعد از اینکه نمازش تمام شد به او سلام کردند و گفتند: سلام (خداوند)بر تو سلام می‌فرستد و مصحف را بر دامن او نهادند و او نیز فرمود: سلام مخصوص خداوند است و از اوست و به سوی اوست و بر شما‌ای فرستادگان خدا سلام باد. سپس فرشتگان به آسمان
عروج کرده و فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) بعد از
نماز صبح تا ظهر مشغول خواندن آن مصحف شد تا اینکه به آخرش رسید. و یقینا اطاعت از فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) برتمام مخلوقات الهی از
جن و
انس و
وحوش و
انبیاء و ملائکه
واجب است. پس از این مصحف به امیرالمومنین علی (علیه‌السّلام) و از ایشان به
امام حسن (علیه‌السّلام) و سپس به
امام حسین (علیه‌السّلام) و سپس به ما رسید تا اینکه نزد صاحب امر برسد. ابوبصیر فرمود: این علم بسیاری است. امام (علیه‌السّلام) فرمود: تمام این مطالب از ورق اول بود و از ورق دوم هیچ مطلبی نگفتم.
اموری که در روایات از مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) بیان شده را در چند بند ذکر می‌کنیم و بعد با ذکر چند نمونه از مصادیق آن از روایات با برخی از مطالب آن آشنا می‌شویم.
۱. محتوای آن در مورد علم آینده می‌باشد که اشاره‌ای به حلال و حرام (فقهی)نشده است.
۲. مطلبی از قرآن در آن نیست.
۳. مقدار مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) همانند قرآن موجود نزد
مسلمین است.
۴. در مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم)
وصیت ایشان هست.
۵.
حوادث آینده در آن گزارش شده است.
۶. اخبار آینده در مورد ذریه فاطمه زهراء (سلام‌الله‌علیهم) در آن است.
۷. نام تمام حاکمان سرزمینها تا
روز قیامت در آن ثبت شده است.
۸. در آن مطالبی است که مردم را به اهل بیت (علیه‌السّلام) محتاج می‌کند در حالی که اهل بیت (علیه‌السّلام) به هیچ کس محتاج نیستند.
از جمله اموری که اهل بیت (علیه‌السّلام) آن را از مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) خبر داده‌اند، چند خبر است که آنها را ذکر می‌کنیم.
الف. امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: در سال ۱۲۸هـ ق،
زنادقه ظهور می‌کنند و فرمودند که من این مطلب را از مصحف فاطمه نقل می‌کنم.
علامه مجلسی (رحمة‌الله‌علیه) گوید: من فکر می‌کنم که مقصود از زنادقه امثال
ابن ابی العوجاء و
ابن مقفع باشند که با امام صادق (علیه‌السّلام) مجادله و مناظره می‌کردند و سال ۱۲۸ هجری، بیست سال قبل از وفات امام صادق (علیه‌السّلام) است که زمان طغیان و کثرت این طایفه بود و یا آنکه مراد خلفای بنی عباسند که کتب زنادقه را در آن سال ترویج دادند.
ب. امام صادق (علیه‌السّلام) از مصحف فاطمه بر تکذیب بنی الحسن که ادعای امامت نموده بودند و زیدیه نیز با ایشان همراه شده بودند می‌پردازد و می‌فرماید: همانا در
جفری که (پیشوایان زیدیه)یاد می‌کنند (و مدعی هستند که نزد آنهاست)چیزهائی است که ایشان را ناپسند آید، زیرا آنها به
حق معتقد نیستند، در صورتی که حق در آن جفر است (در آن نوشته است که از ایشان کسی به
امامت نمی‌رسد و
اجازه خروج و جنگیدن ندارد)و باز اگر راست میگویند، قضاوتهای علی (علیه‌السّلام) و احکام میراثی را که فرموده است (و در جفر نوشته است)بیرون آورند، راجع بمیراث خاله‌ها و عمه‌ها از ایشان بپرسید (اگر توانستند جواب گویند و باز اگر راست میگویند)مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) را که وصیتش در آن و سلاح پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیز همراه آنست، بیرون آورند (وصیت فاطمه (علیه‌السّلام) ایشان را تکذیب می‌کند و سلاح پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نزد ماست نه نزد ایشان).
همچنین در روایت دیگر نیز امامت را از غیر اهل بیت (علیه‌السّلام) با استناد به مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) رد می‌کنند. امام صادق به فضیل بن سکره می‌فرماید: ای فضیل، می‌دانی اندکی پیش من در چه مطالعه می‌کردم؟ گفتم: نه، فرمود: در مصحف فاطمه (علیه‌السّلام) ، کسی نیست که روی
زمین به پادشاهی رسد، جز اینکه نام وی و پدرش در آن نوشته شده است و من برای اولاد حسن (علیه‌السّلام) در آن کتاب چیزی نیافتم.
در موردی دیگر به
ولید بن صبیح فرمودند: ای ولید، در مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) نگاه کردم و برای فرزندان فلانی ندیدم مگر به اندازه گرد و
خاک برخاسته از نعل.
(مراد به
حکومت رسیدن فرزندان امام حسن (علیه‌السّلام) است که با کمک زیدیه مدت کمی توانستند بر
مدینه حاکم شوند.)
از امام صادق (علیه‌السّلام) در مورد محمد بن عبدالله بن الحسن سوال شد که فرمودند: هیچ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و
وصی و پادشاهی نیست مگر اینکه نام او در مصحف فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) است و به
خدا قسم اسمی از محمد بن عبدالله بن حسن در آن نبود.
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «مصحف حضرت فاطمه»، تاریخ بازیابی۹۵/۱/۲۴.
