• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مقدمات تفسیر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



علوم و شرایط لازم در تفسیر قرآن را مقدمات تفسیر گویند.



تفسیر قرآن دارای شرایط و مقدمات ذیل است:

۱.۱ - علومی که مفسر باید از آن‌ها آگاه باشد

۱. علم لغت (یعنی دانستن کامل زبان عرب و شرح مفردات آن)؛
۲. علم صرف و نحو (برای شناسایی اختلاف اعراب و ساختار کلام عرب)؛
۳. علم اشتقاق (اشتقاق اسامی از ماده‌های گوناگون باعث اختلاف معنا می‌شود)؛
۴. معانی و بیان و بدیع : با «معانی»، خواص ترکیب کلام از نظر افاده معنا، و با «بیان»، خواص کلام از حیث اختلاف در وضوح و خفا و دلالت، و با «بدیع»، راه‌های شیواسازی کلام شناخته می‌شود؛
۵. علم قرائت ؛
۶. علم کلام و اصول دین ؛
۷. اصول فقه ؛
۸. فقه ؛
۹. علم اسباب نزول و قصص قرآن ؛
۱۰. علم حدیث ، درایه و رجال .

۱.۲ - شرایط تفسیر

ب) اتخاذ روشی که مفسر بتواند مقصود را از کلام الهی به بهترین وجه استنباط کند، که درجه نازل آن، محصول ذهن روشن و سرعت انتقال و حسن سلیقه است، و درجه عالی آن را باید « موهبت » نامید. شرایط ذیل باید در این روش مراعات شود:
۱. خلوص نیت ؛
۲. ترک شتاب زدگی در اتخاذ رای ؛
۳. وارد نشدن در مسائلی که علم به آن‌ها خاص خداوند است؛
۴. فرونرفتن در مسائلی که قرآن آن‌ها را مسکوت گذاشته است و دانستن آن‌ها سودی ندارد؛
۵. رجوع به تفاسیر مهم و معتبر؛
۶. خالی بودن ذهن از هرگونه پیش داوری؛
و….
[۱] ذهبی، محمد حسین، -۱۹۷۷م، التفسیروالمفسرون، ج۱، ص(۲۶۵-۲۶۹).
[۴] خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، قرآن پژوهی (هفتادبحث وتحقیق قرآنی)، ص(۱۴۳-۱۴۶).
[۵] کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، شناخت قرآن، ص(۳۳۹-۳۵۱).
[۶] عمیدزنجانی، عباسعلی، ۱۳۱۶ -۱۳۹۰، مبانی وروشهای تفسیرقرآن، ص(۳۲۳-۳۳۰).



۱. ذهبی، محمد حسین، -۱۹۷۷م، التفسیروالمفسرون، ج۱، ص(۲۶۵-۲۶۹).
۲. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۴، ص۲۲۷.    
۳. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۲، ص۱۵۳.    
۴. خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، قرآن پژوهی (هفتادبحث وتحقیق قرآنی)، ص(۱۴۳-۱۴۶).
۵. کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، شناخت قرآن، ص(۳۳۹-۳۵۱).
۶. عمیدزنجانی، عباسعلی، ۱۳۱۶ -۱۳۹۰، مبانی وروشهای تفسیرقرآن، ص(۳۲۳-۳۳۰).
۷. زرقانی، محمد عبد العظیم، ۱۹۴۸- م، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۲، ص(۵۸-۶۰).    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مقدمات تفسیر».    



جعبه ابزار