منتهی الأفکار (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«منتهی الافکار» اثر
محمد تقی مجلسی نویسنده معاصر، تقریرات مباحث الفاظ از درس
میرزا هاشم آملی است که به
زبان عربی نگارش شده است.
کتاب موجود در برنامه جزء دوم از کتاب منتهی الافکار است که شامل یک مقدمه، پنج مقصد و یک خاتمه است. مقصد اول در
اوامر، مقصد دوم در
مفاهیم، مقصد سوم در
عموم و خصوص، مقصد چهارم در
مطلق و مقید و خاتمه در
مجمل و مبین می‌باشد. سیر مباحث
الفاظ در این کتاب، همانند سایر کتب اصولی و الگوگرفته از آنها است.
مقصد اول این کتاب با بحث
تقسیم واجب به
تعیینی و
تخییری شروع می‌شود که ادامه مبحث دهم از مقصد اول که در جلد اول آمده است.
مبحث یازدهم از مقصد اول، در شرح حقیقت
وجوب کفائی است که در تبیین آن چنین می‌خوانیم که شکی نیست در تحقق
تکلیف در
شریعت مقدس، اگر متعلق تکلیف از همه مکلفین صادر شود، هر کدام از آنها تکلیف را
امتثال نموده اند و اگر بعضی از مکلفین انجام دهند، باز تکلیف انجام شده و از سایر مکلفین ساقط شده است.
مبحث دوازدهم از مقصد اول این کتاب نیز به بحث «امر به شی آیا اقتضای
نهی از
ضدش را می‌کند یا نه؟» اختصاص دارد. وی متذکر می‌شود که شکی نیست که این مبحث از مباحث اصولی است زیرا نتیجه آن در طریق
استنباط احکام شرعی واقع می‌شود.
مقصد دوم کتاب در
نواهی است و مشتمل بر سه فصل است.
مقصد سوم این کتاب در
مفاهیم است که در پنج فصل به
مفهوم شرط،
وصف،
غایت،
حصر و
عدد اشاره می‌کند. نظر نویسنده در بحث غایت این است که غایت داخل در
مغیا نیست.
مقصد چهارم در عموم و خصوص است که این مقصد هم شامل پنج فصل می‌باشد. فصل اول در حجیت عامی است که
تخصیص خورده و فصل دوم درباره این سوال است که آیا
اجمال مخصص به عام هم سرایت می‌کند؟ ایشان در این زمینه معتقد است که اگر
قرینه متصل باشد، شک و شبهه ای در این نیست که این
اجمال از
مخصص به عام نیز سرایت می‌کند.
در مقصد پنجم نیز
مطلق و
مقید است در دو فصل با فروعاتش مورد بررسی قرار گرفته است.
در خاتمه نیز
مجمل و مبین با بیان تعریف و منشا آن بیان شده است.
در پایان کتاب، فهرست مطالب ذکر شده است.
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
