• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نسخ منطوق

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



نسخ منطوق به برداشتن حکم شرعی برگرفته از منطوق یک دلیل اطلاق می‌شود و در علم اصول فقه کاربرد دارد.



نسخ منطوق، مقابل نسخ مفهوم ، و به معنای نسخ حکم مستفاد از منطوق کلام به وسیله دلیل شرعی معتبر دیگر می‌باشد.


اصولیون در این که منطوق قابل نسخ است، اختلافی ندارند. هم چنین، در جواز نسخ منطوق و مفهوم موافق (فحوای خطاب) با هم، اتفاق نظر دارند؛ برای مثال، در صورتی که حرمت «تأفیف والدین»(اف گفتن به پدر و مادر) نسخ شود، فحوای آن نیز که حرمت زدن آن‌ها است نسخ می‌گردد؛ اما در این که آیا جایز است منطوق نسخ شود و مفهوم نسخ نشود و یا به عکس، اختلاف دارند؛ عده‌ای به جواز آن و گروهی به عدم جواز آن معتقد هستند.
در کتاب معارج الاصول آمده است:
«لکن یجوز رفع المنطوق والفحوی، و رفع الفحوی دون المنطوق، اذا تعلقت به مصلحة و ان کان فیه بُعد.و هل یجوز رفع المنطوق به دون ما دلت علیه الفحوی؟ هذا جائز، و انکر ذلک قوم، و زعموا أن الفحوی انما علمت تبعا (للتصریح) فاذا رفع الاصل تبعه الفرع».
[۲] زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، ج‌۲، ص۹۸۸.



۱. محقق حلی، جعفر بن حسن، معارج الاصول، ص۱۷۵ ۱۷۴.    
۲. زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، ج‌۲، ص۹۸۸.



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «نسخ منطوق».



جعبه ابزار