هدایة المسترشدین (طبع جدید)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

«هدایة المسترشدین فی شرح اصول معالم الدین»، به زبان عربی، تالیف شیخ محمد تقی رازی نجفی اصفهانی ایوان کیفی، از اکابر تلامذه و داماد شیخ جعفر کاشف الغطاء است.

---

نویسنده کتاب، به جهت شهرت این اثر، معروف به «صاحب حاشیه» یا «صاحب هدایه» است.
این كتاب در موضوع اصول فقه شیعه امامیه است كه در واقع شرح استدلالی کتاب «معالم الدین و ملاذ المجتهدین»، نوشته شیخ حسن بن شیخ زین الدین و از آثار بسیار ارزش مند و از مهم‌ترین کتاب‌های اصول، بین متاخرین است و همواره مورد نظر و عنایت دانشمندان بوده است.
مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی، می‌نویسد: «... این کتاب (هدایة المسترشدین)، از احاطه شیخ و تبحر و تحقیق ایشان در علم اصول حکایت می‌کند و همیشه آرا و نظریات شیخ مورد بحث و گفت وگوی افاضل از حوزویان بوده است.»
هدایه المسترشدین را شیخ انصاری بسیار پسندید و به همین جهت با توجه به وجود این حاشیه، شیخ كتاب دیگری در مباحث الفاظ تألیف نفرمود. لذا فرائد الاصول شیخ انصاری فاقد مباحث الفاظ است و از مباحث قطع و ظن شروع می شود.

---

کتاب، مشتمل بر سه جزء است که هر جزء، در یک جلد آمده است. نویسنده، در هر مبحث، بخشی از کتاب معالم را ذکر می‌کند و آن گاه، به شرح آن و مناقشه در اقوال علما می‌پردازد.

---

۳.۱ - جزء اول کتاب

جزء اول کتاب، با مقدمه‌ای مفصل آغاز شده که در آن، توصیفات علما در باره کتاب و شرح حال و تالیفات نویسنده ذکر شده است، پس از آن، به مباحث الفاظ در عناوین متعدد پرداخته شده که از آن جمله است: تقسیمات الفاظ، حقیقت و مجاز، مشتق، امر و دلالت امر و...

۳.۲ - جزء دوم

جزء دوم، با مره و تکرار شروع شده است. فور و تراخی، مقدمه واجب، مبحث ضد، مبحث ترتب، واجب تخییری، واجب موسع، واجب کفایی، مفاهیم، امر و مدلول آن، مسائل متعلق به اوامر مباحث مطرح شده در این جلد را تشکیل می‌دهد.

۳.۳ - جزء سوم

در جزء سوم، ابتدا، مباحث نواهی مورد مطالعه قرار گرفته است. صیغه نهی، اجتماع امر و نهی، دلالت نهی بر فساد منهی عنه، از مباحث این بخش است. در ادامه نیز مباحث حجت، حجیت شهرت، ادله عقلیه، اصالة النفی و در آخر، مباحث اجتهاد، از جمله تجزی در اجتهاد، شرعیت اجتهاد و ادله اخباری‌ها بر عدم مشروعیت اجتهاد، مورد بررسی قرار گرفته است.

---

این اثر، بارها در ایران به جهت اهتمام علما به آن مورد طبع قرار گرفته است. اختلاف نسخ کتاب، در پاورقی ذکر شده است. فهرست مطالب هر یک از مجلدات، در انتهای آن آمده است.

---