• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

هدی (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



یکی از صفات قرآن هُدی است.



«هُدی» از اسامی و صفات قرآن، به معنای ارشاد و راهنمایی است که از روی لطف و خیرخواهی ابراز شود، و معنای مصدری آن هدایت یافتن، هدایت کردن و دلالت کردن است، و چون مصدر حمل بر ذات شده، از او اراده فاعل شده است؛ یعنی هدایت کننده و روشنگر.

۱.۱ - مناسبت این اسم برای قرآن

اطلاق «هدی» بر قرآن از باب اطلاق مصدر بر صیغه فاعل است؛ یعنی هادیاً (هدایت کننده)؛ نظیر آیه شریفه (شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ اُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًی لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَی وَالْفُرْقَانِ...) که «هدی» به معنای «هادیاً للناس» است. مناسبت این اسم برای قرآن از آن رو است که این کتاب هدایت کننده به راه مستقیم و حقّ است.
این وصف قرآن بر این دلالت دارد که انسان به طرف هدف و مقصدی در حرکت است و برای شناختن راهی که او را به هدف برساند، به راهنما نیاز دارد، و این وظیفه را قرآن به عهده گرفته است.


در قرآن شریف چندین آیه دال بر اطلاق این صفت بر قرآن وجود دارد؛ مانند:(... فَقَدْ جَاءکُم بَیِّنَةٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَهُدًی وَرَحْمَةٌ...)؛ "اینک حجتی از جانب پروردگارتان برای شما آمده و رهنمود و رحمتی است" و آیات: ۱۳۸ سوره آل عمران ، ۸۸ سوره انعام ، ۲۳ سوره زمر ، ۱۳ سوره جن ، ۲، ۹۷ و ۱۸۵ سوره بقره ، ۴۶ سوره مائده ، ۵۲ و ۲۰۳ سوره اعراف ، ۵۷ سوره یونس ، ۱۱۱ سوره یوسف ، ۸۹ و ۱۰۲ سوره نحل ، ۲ و ۷۷ سوره نمل ، ۳ سوره لقمان ، ۴۴ سوره فصلت و ۱۱ و ۲۰.
[۲۲] سخاوی؛ علی بن محمد؛ ۵۵۸-۶۴۳ق، جمال القراء و کمال الاقراء، ج۱، ص۱۷۵
[۲۵] مصباح؛ محمد تقی؛ ۱۳۱۳ -، قرآن شناسی، ج۱، ص۴۶
[۲۷] زرقانی؛ محمد عبد العظیم؛ ۱۹۴۸- م، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۵۰
[۲۸] رامیار؛ محمود؛ ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، ص۳۲



۱. بقره/سوره۲، آیه۱۸۵.    
۲. انعام/سوره۶، آیه۱۵۷.    
۳. آل عمران/سوره۳، آیه۱۳۸.    
۴. انعام/سوره۶، آیه۸۸.    
۵. زمر/سوره۳۹، آیه۲۳.    
۶. جن/سوره۷۲، آیه۱۳.    
۷. بقره/سوره۲، آیه۲.    
۸. بقره/سوره۲، آیه۹۷.    
۹. بقره/سوره۲، آیه۱۸۵.    
۱۰. مائده/سوره۵، آیه۴۶.    
۱۱. اعراف/سوره۷، آیه۵۲.    
۱۲. اعراف/سوره۷، آیه۲۰۳.    
۱۳. یونس/سوره۱۰، آیه۵۷.    
۱۴. یوسف/سوره۱۲، آیه۱۱۱.    
۱۵. نحل/سوره۱۶، آیه۸۹.    
۱۶. نحل/سوره۱۶، آیه۱۰۲.    
۱۷. نمل/سوره۲۷، آیه۲.    
۱۸. نمل/سوره۲۷، آیه۷۷.    
۱۹. لقمان/سوره۳۱، آیه۳.    
۲۰. فصلت/سوره۴۱، آیه۱۱.    
۲۱. فصلت/سوره۴۱، آیه۲۰.    
۲۲. سخاوی؛ علی بن محمد؛ ۵۵۸-۶۴۳ق، جمال القراء و کمال الاقراء، ج۱، ص۱۷۵
۲۳. زرکشی؛ محمد بن بهادر؛ ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)؛ ج۱، ص۲۷۹    
۲۴. زرکشی؛ محمد بن بهادر؛ ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)؛ ج۱، ص۲۷۳    
۲۵. مصباح؛ محمد تقی؛ ۱۳۱۳ -، قرآن شناسی، ج۱، ص۴۶
۲۶. سیوطی؛ عبد الرحمان بن ابی بکر؛ ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۸۳    
۲۷. زرقانی؛ محمد عبد العظیم؛ ۱۹۴۸- م، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۵۰
۲۸. رامیار؛ محمود؛ ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، ص۳۲



فرهنگ‌نامه علوم قرانی، برگرفته از مقاله «هدی (قرآن)».



جعبه ابزار