• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کمیل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: عناوین مفردات نهج البلاغه (جلد ۲).

كُميل (به ضم کاف و کسر میم) از واژگان نهج البلاغه، از اعاظم و خواص اصحاب حضرت علی (علیه‌السلام) است و دعاى مشهور كميل از اوست. نام كميل شش بار در نهج البلاغه آمده است.


كُميل
[۱] قرشی‌بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۱۳.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۴۶۶-۴۶۷.    
بن زياد نخعى از اعاظم و خواص اصحاب حضرت علی (علیه‌السلام) است و دعاى مشهور كميل از اوست. بعد از شهادت اميرالمومنين (صلوات‌الله‌عليه) حجّاج بن یوسف (علیه‌لعائن‌الله) در طلب كميل بود، چون او را نيافت حقوق اقوام او را قطع كرد. كميل بعد از شنيدن اين مطلب گفت: من پيرمردى بيش نيستم نبايد سبب قطع حقوق اقوام خود شوم؛ لذا آمده و خود را تسلیم حجّاج كرد. حجّاج چون او را ديد گفت: در طلب تو بودم. كميل فرمود: «دندان‌هايت را براى من به صدا در نياور و تهديدم نكن از عمر من چيزى باقى نمانده، آنچه مى‌توانى بكن. وعده انتقام نزد خدا است، بعد از قتل من انتقام خدا بر توست، اميرالمومنين به من خبر داده كه تو قاتل من هستى.» حجاج دستور داد گردن مباركش را زدند.
[۳] مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۱، ص۳۲۷.    


امام (صلوات‌الله‌علیه) یک بار به کمیل فرموده: «يَا كُمَيْلُ مُرْ أَهْلَكَ أَنْ يَرُوحُوا في كَسْبِ الْمَكَارِمِ، وَيُدْلِجُوا فِي حَاجَةِ مَنْ هُوَ نائِمٌ...»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۳۲، حکمت ۲۴۸.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۲۰۹، حکمت ۲۵۷.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۱۳، حکمت ۲۵۷.    
«اى كميل به خانواده خودت امر كن در طلب کسب مکارم باشند و در شب براى برآوردن حاجت نیازمند بروند، به خدایی كه همه صداها را در يک لحظه مى‌شنود، هر كس به قلب يک نفر شادی وارد كند...»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۹۵، حکمت ۲۵۷.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۲۷.    
شرح‌های حکمت:(
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۲۸.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۴، ص۱۳۷.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۲۷.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۹۹.    
)
در حکمت ۱۴۷ پنج بار نام او آمده است: «يَا كُمَيْل إِنَّ هذهِ الْقُلُوبَ أَوْعِيَةٌ فَخَيْرُهَا أَوْعَاهَا... يَا كُمَيْل الْعِلْمُ خَيْرٌ مِنَ الْمَالِ... يَا كُمَيْل بْن زِيَاد، مَعْرِفَةُ الَعِلْمِ دِينٌ يُدَانُ بِهِ... يَا كُمَيْل هَلَكَ خُزَّانُ الاَْمْوَالِ وَهُمْ أَحْيَاءٌ، وَالْعَُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِيَ الدَّهْرُ... آهِ آهِ شَوْقاً إِلَى رُؤْيَتِهِمْ! انْصَرِفْ إذَا شِئْتَ.»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۸-۸۱۱، حکمت ۱۳۹.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۱۸۶-۱۸۹، حکمت ۱۴۷.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۵-۴۹۷، حکمت ۱۴۷.    
(اى كميل اين دل‌ها همانند ظرف‌هاست، كه بهترين آن‌ها ظرفى است كه حفظ و نگهداری‌اش بيش‌تر باشد... اى كميل! علم بهتر از مال است... اى كميل بن زياد! شناخت علم، آيينى است كه با آن جزا داده مى‌شود... اى كميل! ثروت‌اندوزان مرده‌اند، در حالى كه ظاهراً در صف زندگانند؛ ولى دانشمندان تا دنیا برقرار است زنده‌اند... آه، آه، چقدر اشتیاق دیدار آن‌ها را دارم. اى كميل (همين قدر كافى است) هر وقت مى‌خواهى باز گرد!)
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۱-۷۷۳، حکمت ۱۴۷.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۴۴-۵۴۵.    
شرح‌های حکمت:(
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۴۵-۵۵۲.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۳، ص۱۸۹-۲۱۱.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۱۹-۲۲۴.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۴۶.    
)
كميل موقعى كه فرماندار «هیت» بود در وظیفه خود غفلت كرده كه امام (صلوات‌الله‌عليه) او را توبیخ فرمود و آن نامه ۶۱ نهج البلاغه
[۲۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۳۹، نامه ۶۱.    
است كه در «قرق- قرقيسيا» گذشت.
(ببینید: قرق- قرقیسیا (مفردات‌نهج‌البلاغه))


نام كميل شش بار در نهج البلاغه آمده است.
[۲۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۳۲، حکمت ۲۴۸.    
[۲۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۸-۸۱۱، حکمت ۱۳۹.    
[۲۵] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۳۹، نامه ۶۱.    


۱. ↑ قرشی‌بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۱۳.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۴۶۶-۴۶۷.    
۳. ↑ مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۱، ص۳۲۷.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۳۲، حکمت ۲۴۸.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۲۰۹، حکمت ۲۵۷.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۱۳، حکمت ۲۵۷.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۹۵، حکمت ۲۵۷.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۲۷.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۲۸.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۴، ص۱۳۷.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۲۷.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۹۹.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۸-۸۱۱، حکمت ۱۳۹.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۱۸۶-۱۸۹، حکمت ۱۴۷.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۵-۴۹۷، حکمت ۱۴۷.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۱-۷۷۳، حکمت ۱۴۷.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۴۴-۵۴۵.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۴۵-۵۵۲.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۳، ص۱۸۹-۲۱۱.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۱۹-۲۲۴.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۴۶.    
۲۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۳۹، نامه ۶۱.    
۲۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۳۲، حکمت ۲۴۸.    
۲۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۸-۸۱۱، حکمت ۱۳۹.    
۲۵. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۳۹، نامه ۶۱.    


• قرشی‌بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کمش»، ج۲، ص۹۱۳-۹۱۴.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 139 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 248 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 61 نهج البلاغه
جعبه ابزار