یُضِلَّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یُضِلَّ: (وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُضِلَّ) منظور از
«یُضِلَّ» از مادّه
«اِضلال- ضَلال» که در اصل به معنای گمراه ساختن،
یا حکم به گمراهی می‌باشد، آن چنان که بعضی از
مفسران احتمال داده‌اند (همانند تعدیل و تفسیق، که به معنای حکم به
عدالت و
حکم به
فسق است): یا به معنای گمراه ساختن از طریق
ثواب و پاداش‌های روز
قیامت است، که در واقع به مفهوم مجازات کردن خواهد بود. و یا این که، منظور از
«اضلال: » بر گرفتن
نعمت توفیق، و رها ساختن
انسان به حال خود، که نتیجه‌اش گمراه شدن و سرگردان ماندن در طریق
هدایت است. و این تعبیر اشاره لطیفی به این
حقیقت است که همواره گناهان سرچشمه گمراهی بیشتر، و دور ماندن از طریق هدایت است.
(وَمَا كَانَ اللّهُ لِيُضِلَّ قَوْمًا بَعْدَ إِذْ هَدَاهُمْ حَتَّى يُبَيِّنَ لَهُم مَّا يَتَّقُونَ إِنَّ اللّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ) (ممكن نيست
خداوند قومى را، پس از آن‌كه آنها را هدايت كرد و
ایمان آوردند گمراه و مجازات كند؛ مگر آن‌كه امورى را كه بايد از آن بپرهيزند، براى آنان بيان نمايد و آنها مخالفت كنند؛ زيرا خداوند به هر چيزى داناست.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُضِلَّ قَوْماً بَعْدَ إِذْ هَداهُمْ حَتَّى يُبَيِّنَ لَهُمْ ما يَتَّقُونَ) (...مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ) اين دو
آیه، متصل به دو آيه قبلى است، كه از
استغفار براى
مشرکین نهى مى‌كرد. و اين دو آيه يكى
مؤمنین را تهديد مى‌كند به اينكه اگر از آن كارهايى كه خداوند بيان كرده پرهيز نكنند، بعد از هدايت گمراهشان خواهد كرد، و در ميان همه كارهايى كه خداوند از آنها نهى نموده، آن كارى كه با مورد آيه تطبيق دارد همان استغفار كردن براى مشركين و محبت به ايشان است، كه مؤمنين بايد از آن بپرهيزند، و الا بعد از هدايت دچار ضلالت مى‌شوند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یُضِلَّ»، ص۶۵۳.
