استرجاع صابران (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
قرآن امر شده که در بعضی اوقات خاص
انسان باید با گفتن
استرجاع از آثار و
برکت آن بهرهمند گردد، و آن اوقات چنین می باشد: استرجاع هنگام ترس، هنگام گرسنگی، هنگام ضررهاى مالى، هنگام ضرر جانى، هنگام كمبود محصولات، هنگام از دست دادن
فرزند ، ودر مجموع هنگام مصايب.
استرجاع شكيبايان، هنگام مواجهه با
ترس :«و لنبلونّكم بشىء مّن الخوف ... و بشّر الصّبرين • الّذين إذا أصـبتهم مّصيبة قالوا إنّا للّه و إنّا إليه رجعون» قطعا همه شما را با چيزي از ترس، گرسنگي، زيان مالي و جاني، و كمبود ميوه‌ها آزمايش مي‌كنيم و بشارت ده به استقامت كنندگان•آنها كه هر گاه مصيبتي به آنها رسد مي‌گويند: ما از آن خدا هستيم و به سوي او باز مي‌گرديم.
استرجاع صابران، هنگام گرفتار شدن به
گرسنگی :«و لنبلونّكم بشىء مّن الخوف ... و بشّر الصّبرين • الّذين إذا أصـبتهم مّصيبة قالوا إنّا للّه و إنّا إليه رجعون» قطعا همه شما را با چيزي از ترس، گرسنگي، زيان مالي و جاني، و كمبود ميوه‌ها آزمايش مي‌كنيم و بشارت ده به استقامت كنندگان•آنها كه هر گاه مصيبتي به آنها رسد مي‌گويند: ما از آن خدا هستيم و به سوي او باز مي‌گرديم.
استرجاع صابران، هنگام
ابتلا به ضررهاى مالى:«و لنبلونّكم بشىء مّن الخوف ... و بشّر الصّبرين • الّذين إذا أصـبتهم مّصيبة قالوا إنّا للّه و إنّا إليه رجعون» قطعا همه شما را با چيزي از ترس، گرسنگي، زيان مالي و جاني، و كمبود ميوه‌ها آزمايش مي‌كنيم و بشارت ده به استقامت كنندگان•آنها كه هر گاه مصيبتي به آنها رسد مي‌گويند: ما از آن خدا هستيم و به سوي او باز مي‌گرديم.
استرجاع شكيبايان، هنگام
امتحان شدن با ضرر جانى:«و لنبلونّكم بشىء مّن الخوف ... و بشّر الصّبرين • الّذين إذا أصـبتهم مّصيبة قالوا إنّا للّه و إنّا إليه رجعون» قطعا همه شما را با چيزي از ترس، گرسنگي، زيان مالي و جاني، و كمبود ميوه‌ها آزمايش مي‌كنيم و بشارت ده به استقامت كنندگان•آنها كه هر گاه مصيبتي به آنها رسد مي‌گويند: ما از آن خدا هستيم و به سوي او باز مي‌گرديم.
استرجاع شكيبايان، هنگام
آزمایش شدن به كمبود محصولات:«و لنبلونّكم بشىء مّن الخوف ... و بشّر الصّبرين • الّذين إذا أصـبتهم مّصيبة قالوا إنّا للّه و إنّا إليه رجعون» قطعا همه شما را با چيزي از ترس، گرسنگي، زيان مالي و جاني، و كمبود ميوه‌ها آزمايش مي‌كنيم و بشارت ده به استقامت كنندگان•آنها كه هر گاه مصيبتي به آنها رسد مي‌گويند: ما از آن خدا هستيم و به سوي او باز مي‌گرديم.
استرجاع صابران، هنگام
مصیبت از دست دادن
فرزند :«و لنبلونّكم بشىء مّن الخوف ... و بشّر الصّبرين • الّذين إذا أصـبتهم مّصيبة قالوا إنّا للّه و إنّا إليه رجعون» قطعا همه شما را با چيزي از ترس، گرسنگي، زيان مالي و جاني، و كمبود ميوه‌ها آزمايش مي‌كنيم و بشارت ده به استقامت كنندگان•آنها كه هر گاه مصيبتي به آنها رسد مي‌گويند: ما از آن خدا هستيم و به سوي او باز مي‌گرديم.(بنابه قولى، مقصود از «ثمرات»، فرزندان‌اند؛ زيرا فرزند، ميوه قلب است.
)
در میان پیروان مکتب انبیاء نیز نمونه هاى درخشانى از صبر و پایدارى در صحنه امتحان دیده مى شود که هر کدام الگو و اسوهاى مى تواند باشد.
زن
مسلمان بادیه نشینى بود بنام ام عقیل که دو
میهمان بر او وارد شد، فرزندش همراه شتران در
بادیه بود، در همان لحظه به او خبر دادند که
شتر خشمگین فرزندش را در چاه انداخته و بدرود حیات گفته ، زن با
ایمان به کسى که خبر مرگ فرزند را براى او آورده بود گفت از مرکب پیاده شو، و به پذیرائى از مهمانها کمک کن ، گوسفندى حاضر داشت به او داد تا آن را
ذبح کند و سرانجام غذا آماده شد و به نزد میهمانان گذاشت آنها مى خوردند و از صبر و
استقامت این زن در شگفت بودند، یکى از حاضران مى گوید: هنگامى که از غذا خوردن فارغ شدیم ، زن با ایمان نزد ما آمد و گفت : آیا در میان شما کسى هست که از
قرآن به خوبى آگاه باشد، یکى از حاضران گفت : بلى من آگاهم ، گفت آیاتى از قرآن بخوان تا در برابر مرگ فرزند مایه تسلى خاطر من گردد، او مى گوید: من این آیات را براى او خواندم و بشر الصابرین الذین اذا اصابتهم مصیبة قالوا انا لله و انا الیه راجعون اولئک علیهم صلوات من ربهم و رحمة و اولئک هم المهتدون .
زن خداحافظى کرد سپس رو به
قبله ایستاد و چند
رکعت نماز گذارد، سپس عرض کرد اللهم انى فعلت ما امرتنى ، فانجز لى ما وعدتنى : خداوندا! من آنچه را تو دستور داده بودى انجام دادم ، و رشته
شکیبائی را رها نساختم ، تو هم آنچه را از رحمت و
صلوات به من وعده داده اى بر من ارزانى دار. سپس اضافه کرد: اگر بنا بود در این جهان کسى براى کسى بماند ... یکى از حاضران مى گوید من فکر کردم مى خواهد بگوید فرزندم براى من باقى مى ماند، اما دیدم چنین ادامه داد پیامبر اسلام
محمد صلی اللّه علیه و آله و سلم براى امتش باقى مى ماند!.
استرجاع صابران، هنگام رويارويى با مصايب:«...و لنبلونّكم بشىء مّن الخوف ... و بشّر الصّبرين • الّذين إذا أصـبتهم مّصيبة قالوا إنّا للّه و إنّا إليه رجعون» قطعا همه شما را با چيزي از ترس، گرسنگي، زيان مالي و جاني، و كمبود ميوه‌ها آزمايش مي‌كنيم و بشارت ده به استقامت كنندگان•آنها كه هر گاه مصيبتي به آنها رسد مي‌گويند: ما از آن خدا هستيم و به سوي او باز مي‌گرديم.
در این باره
صابران را دوباره نام برد (بعد از اینکه قبلا در آیه ۱۵۳ از آنها یاد می کند.
) تا اولا بشارتشان دهد و ثانیا راه
صبر را و اینکه چه صبرى ،
صبر جمیل است یادشان دهد، و ثالثا آن علت واقعى که صبر را بر آدمى
واجب مى سازد بیان کند، و آن این است که ما
ملک خدائیم و مالک حق دارد هر گونه تصرفى در ملک خود بکند، و رابعا پاداش عموم صابران را که عبارت است از درود خدا و رحمت و راه یافتن ، معرفى نماید. لذا رسول گرامى خود را دستور میدهد: نخست ایشان را بشارت دهد، ولى متعلق بشارت را ذکر نمیکند، تا با همین ذکر نکردن به
عظمت آن اشاره کرده باشد و بفهماند: همینکه این بشارت از ناحیه خداست ، جز خیر و جمیل نیست ، و این خیر و جمیل را رب العزه
ضمانت کرده است .
و
مصیبت عبارت است از هر واقعه اى که
آدمی با آن روبرو شود، چه
خیر و چه شر، ولکن جز در وقایع
مکروه و ناراحت کننده
استعمال نمى شود، و معلوم است که مراد به گفتن «انا لله » الخ ، صرف تلفظ به این الفاظ و بدون توجه به معناى آن نیست و حتى با گفتن و صرف توجه به معنا هم نیست بلکه باید به حقیقت معنایش
ایمان داشت باینکه آدمى مملوک خداست و مالکیت خدا به حقیقت
ملک است ، و این که دوباره بازگشتش به سوى مالکش مى باشد اینجاست که بهترین صبر تحقق پیدا مى کند، آن صبرى که ریشه و منشاء هر جزع و تأسفى را در دل مى سوزاند و قطع مى کند، و چرک
غفلت را از صفحه دل میشوید.
توضیح اینکه : وجود
انسان و تمامى موجوداتى که تابع وجود آدمى هستند، چه قواى او و چه افعالش ، همه قائم به
ذات خداى عزیزى هستند که انسان را آفریده و
ایجاد کرده ، پس قوام ذات آدمى به اوست و همواره محتاج او، در همه احوالش به اوست ، و در حدوثش و بقاءش ، مستقل از او نیست .
پس اگر آدمى متوجه
حقیقت ملک خداى تعالى بشود و آن
ملکیت را نسبت به خود حساب کند، مى بیند که خودش ملک مطلق پروردگارش است ، و نیز متوجه مى شود که این ملک ظاهرى و اعتبارى که میان انسانها دست به دست مى شود و از آن جمله ملک انسان نسبت بخودش و مالش ، و فرزندانش و هر چیز دیگر، بزودى
باطل خواهد شد و به سوى پروردگارش رجوع خواهد کرد، و بالاخره متوجه مى شود که خود او اصلا مالک هیچ چیز نیست ، نه ملک حقیقى و نه مجازى، و معلوم است که اگر کسى این معنا را
باور داشته باشد، دیگر معنا ندارد که از مصائبى که براى دیگران تأثر آور است ، متأثر شود.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «استرجاع صابران».
